خانه داروغه مشهد: جاذبه‌ای تاریخی از دوران قاجار که نباید از دست دهید
این بار، مشهد را با نگاهی نو Explore کنید. از پنجره یک خانه تاریخی که یادآور آخرین داروغه این شهر است. اگر شما هم از مکان‌های تکراری مانند طرقبه، موج‌های آبی و مراکز خرید بزرگ خسته شده‌اید و به دنبال تجربه‌ای جدی‌تر هستید تا در دل تاریخ تنفس کنید، خانه داروغه را در فهرست مقاصد دیدنی مشهد قرار دهید.
در خانه داروغه مشهد، شما با اولین شومینه، اولین حمام خصوصی، گچ‌بری‌های دقیق و آجرکاری‌های زیبا و به طور کلی معماری فوق‌العاده‌ای روبرو خواهید شد.
بدون شک، طراحی این بنای تاریخی شما را شگفت‌زده خواهد کرد، زیرا معمارانی که این بنا را ساخته‌اند، نه تنها به زیبایی آن توجه کرده‌اند، بلکه بهینه‌سازی و کارایی فضا را نیز مد نظر داشته‌اند.
مرمت خانه داروغه مشهد به قدری با دقت و حرفه‌ای انجام شده است که موفق به دریافت جایزه حفظ آثار تاریخی از یونسکو در سال ۲۰۱۶ گردید، چرا که مرمت‌کاران و مهندسان تمام تلاش خود را برای حفظ هویت و اصالت این بنا انجام داده‌اند.
خانه داروغه در کجا واقع شده است؟
خانه داروغه در شهر مشهد، خیابان نواب صفوی، راسته حوض مسگران، در کوچه داروغه قرار دارد.
مهم‌ترین ویژگی‌های خانه داروغه چیست؟
تلفیق طراحی ایرانی با معماری روسی و شرقی این بنا را متمایز ساخته است. اولین حمام خصوصی و شومینه‌های مشهد نیز در این خانه وجود دارند که بر خاص بودن آن تاکید می‌کند.
راحت‌ترین راه برای دسترسی به خانه داروغه چیست؟
تاکسی‌هایی که از نزدیکی حرم عبور می‌کنند، بهترین گزینه برای دسترسی به این مکان هستند. اگر با خودروی شخصی سفر می‌کنید، خود را به شارستان رضوی برسانید و از آنجا با پیاده‌روی به خانه داروغه برسید.
آیا برای بازدید از خانه داروغه نیاز به پرداخت ورودی است؟
بله، بر اساس آخرین اطلاعات، بازدید از این خانه رایگان نیست.
جاهای دیدنی نزدیک به خانه داروغه کدام‌ها هستند؟
تاریخچه خانه داروغه
این خانه تاریخی به دستور یوسف خان هراتی، آخرین داروغه مشهد، برای پذیرایی از مهمانان خاصش در اواخر دوره قاجار ساخته شد. پس از او، ورثه‌اش روزگارهای مختلفی را در این خانه تجربه کردند و تا حدود سال ۱۳۶۶، کاربری آن مسکونی بود.
عکس از: سایت Google Maps
در ادامه، یکی از هیئت‌های میبد یزد این مکان را خریداری کرد و مراسم مذهبی مختلفی در آن برگزار کرد. اما با گذشت زمان و عدم مراقبت و نگهداری مناسب، خانه داروغه رو به ویرانی رفت. تا اینکه در طرح بهسازی و نوسازی شهر مشهد، به این خانه توجه لازم را کردند و آن را به عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت کردند.
سال ۱۳۹۱، سالی سرنوشت‌ساز برای این بنا بود. زیرا شهرداری منطقه و شرکت عمران و مسکن‌سازان ثامن با خرید و مرمت آن، جان تازه‌ای به خانه داروغه بخشیدند و به این ترتیب، یک مکان دیگر به جاذبه‌های مشهد اضافه کردند.
نکته جالب در نام‌گذاری خانه داروغه
به‌نظر می‌رسد نام این خانه به خاطر یوسف خان هراتی انتخاب شده است. او به عنوان آخرین داروغه مشهد و نخستین رئیس نظمیه، دستور ساخت این عمارت را صادر کرد تا فضایی مناسب برای پذیرایی از مهمانان ویژه خود داشته باشد.
عکس از: سایت Google Maps
محل خانه داروغه کجاست؟
خانه داروغه در شهر مقدس مشهد، در خیابان نواب صفوی، راسته حوض مسگران، در کوچه‌ای به نام داروغه واقع شده است. این بنای تاریخی در نزدیکی بافت حرم مطهر امام رضا قرار دارد و به همین خاطر دسترسی به آن به آسانی ممکن است و به جاذبه‌های دیدنی مثل گنبد خشتی و خانه تاریخی توکلی نزدیک است.
موقعیت خانه داروغه مشهد در گوگل مپ
نحوه دسترسی به خانه داروغه
برای رسیدن به این بنای تاریخ‌ساز مسیرهای مختلفی وجود دارد که همه آنها به شارستان رضوی متصل می‌شوند. اگر با وسیله نقلیه شخصی به این خانه زیبا سفر می‌کنید، می‌توانید از بلوار طبرسی، خیابان نواب صفوی، بلوار امیرالمؤمنین و بلوار وحدت به شارستان رضوی رفته و سپس به خانه داروغه برسید.
عکس از: احمد حسنی
اگر تصمیم دارید از سرویس‌های حمل‌ونقل عمومی برای بازدید از خانه داروغه مشهد استفاده کنید، پیشنهاد می‌شود از اتوبوس‌های خطی که از بلوار وحدت عبور می‌کنند، استفاده کنید و در بلوار ولایت پیاده شوید. سپس با کمی پیاده‌روی به خیابان نواب صفوی رسیده و بعد به کوچه داروغه خواهید رسید.
شما همچنین می‌توانید از تاکسی‌های نزدیک حرم برای دسترسی به کوچه داروغه استفاده کنید؛ این تاکسی‌ها شما را دقیقا در مقابل کوچه پیاده می‌کنند.
علاوه بر این، خط یک مترو مشهد به ایستگاه ۱۷ شهریور شما را نزدیک به خانه داروغه می‌رساند. کافیست بعد از پیاده‌شدن از ایستگاه، از خیابان وحدت به سمت میدان حججی بروید، سپس به شارستان رضوی وارد شده و پس از پیمودن یک کیلومتر در راسته مسگران قرار بگیرید.
عکس از: محسن بخشنده
نزدیک‌ترین فرودگاه به خانه داروغه مشهد، فرودگاه بین‌المللی هاشمی‌نژاد است که تقریباً ۹.۷ کیلومتر (۲۰ دقیقه) با این مکان فاصله دارد. همچنین ایستگاه راه‌آهن مشهد نیز در فاصله ۴.۴ کیلومتری (۱۰ دقیقه) از خانه تاریخی داروغه واقع شده است.
زمان مناسب برای بازدید از خانه داروغه
با توجه به آب‌وهوای خشک و سرد مشهد، و تابستان‌های گرم و زمستان‌های شدید، بهترین زمان برای سفر به خانه داروغه فصل بهار محسوب می‌شود. البته باید در نظر داشته باشید که در ایام نوروز، این مکان به شدت شلوغ می‌شود و ممکن است با جمعیت زیادی روبرو شوید.
عکس از: سایت Google Maps
همچنین چهار باغچه کوچک این خانه در بهار در زیباترین حالت خود قرار دارد که فرصتی عالی برای گرفتن عکس‌های زیبا و به یاد ماندنی از سفر شما فراهم می‌کند.
معماری منحصر به فرد خانه داروغه
معماری خانه تاریخی داروغه ترکیبی از سبک‌های ایرانی و روسی می‌باشد، چرا که این بنا توسط معماران روسی طراحی شده و آنها با ترکیب المان‌های ایرانی و فاکتورهای شرقی توانسته‌اند خانه‌ای زیبا و خاص خلق کنند.
خانه داروغه با مساحت ۱۱۰۰ متر مربع بنا شده و به طور تقریبی یک متر پایین‌تر از سطح زمین ساخته شده است.
عکس از: سایت Google Maps
در طراحی کلی فضای این خانه، معماران از الگوی مرسوم خانه‌های ایرانی به نام “سه طرف ساخت” تبعیت کرده‌اند. این بنا به دو طبقه و دو ضلع نشیمن و یک ضلع غلام رو تقسیم شده است، به گونه‌ای که سه ضلع شمالی، شرقی و غربی حیاط تحت پوشش کامل قرار گیرد.
تندیس‌های گچی ظریف در نمای بیرونی، آجرکاری‌های دقیق، و دو باغچه کوچک به همراه یک حوض در وسط حیاط، جلوه‌ای بی‌نظیر به این خانه بخشیده‌اند. طراحی تراس با پله‌های دوطرفه، مجسمه‌های گچی، تزیینات چوبی در سقف و نمای خارجی و آجرهای قالبی، همگی از ویژگی‌های معماری روسی و شرقی بهره می‌برند. آیا شما هم دوست دارید تجربه بازدید از این خانه تاریخی را داشته باشید؟ نظرات و تجربه‌های خود را با ما به اشتراک بگذارید!
گرفته‌اند.
عکس از: سایت Google Maps
تندیس‌ها و مجسمه‌هایی که در نمای بیرونی خانه داروغه مشهد به کار رفته‌اند، مانند مجسمه سر شیر، فرشته و انسان زینت‌های این بنای تاریخی را دوچندان نموده‌اند. همچنین معماران از مصالح سنتی معماری ایرانی نظیر آجر، خشت، کاشی و چوب در ساخت این خانه بهره گرفته‌اند.
ترمیم و نوسازی خانه داروغه
این بنا که در نهایت دوره قاجار به دستور یوسف خان هراتی برای برگزاری مهمانی‌های رسمی ساخته شد، تا سال ۱۳۶۶ در مالکیت وراث او بود. پس از آن وراث این خانه را به یکی از هیئت‌های مذهبی در شهر میبد یزد واگذار کردند و از آن زمان به عنوان مکانی برای برگزاری مراسم‌های مذهبی بهره‌برداری شد.
عکس از: محمد حسین طاقی
با گذشت زمان، خانه تاریخی داروغه به سمت نابودی رفت تا اینکه در سال ۱۳۹۱ به همت شهرداری منطقه و شرکت مسکن‌سازان ثامن خریداری و بازسازی شد. معماران و مرمت‌گران تمام تلاش خود را به کار بستند تا هویت این بنای تاریخی حفظ شود. این بازسازی به قدری اصولی و هنرمندانه انجام شد که توانست جایزه حفظ آثار تاریخی یونسکو را در سال ۲۰۱۶ به دست آورد.
بخش‌های مختلف خانه داروغه
قسمت‌های مختلف خانه داروغه نمادی از یک خانه شیک و اشرافی به شمار می‌رود. از بخش تابستان‌نشین و زمستان‌نشین گرفته تا اولین شومینه و حمام خصوصی، همگی نشان‌دهنده یک خانه منحصر به فرد در آن زمان هستند.
– ایوان و تراس‌ها
یکی از اولین عناصر جالب در این خانه، ایوان و تراس‌های آن است. تراس اصلی خانه داروغه مشهد دارای چهار ستون آجرکاری شده است که به زیبایی تراس را در بر می‌گیرد و تا کف حیاط ادامه دارد. در دو طرف تراس، پله‌های زیبایی وجود دارد که این عناصر کم نظیر مناظر فوق‌العاده‌ای برای عکاسی فراهم می‌کنند.
عکس از: سایت Google Maps
خانه داروغه
در هر دو طبقه این بنا، ایوان‌هایی با ویژگی‌های منحصر به فرد وجود دارد. ایوان طبقه اول، فضایی وسیع و با شکوه برای پذیرایی از مهمانان خاص و رسمی در نظر گرفته شده‌است و ایوان طبقه دوم، جایی کوچک‌تر و صمیمانه‌تر برای استراحت و گفتگوهای دوستی به شمار می‌رود.
– گرمایش و حمام
سیستم گرمایش و حمام خانه داروغه، یکی از عوامل متمایزکننده آن از دیگر خانه‌ها در آن زمان است. معماران با هوش، نخستین حمام خصوصی و همچنین اولین شومینه مشهد را در اینجا طراحی کردند تا به مهمانان ویژه‌اش مانند یوسف خان هراتی، خدماتی شایسته ارائه دهند. شومینه این خانه به گونه‌ای طراحی شده که در بخش زمستان‌نشین جاگذاری شده و دمای مطلوب فصل سرما را تامین کند.
عکس از: سایت Google Maps
– تابستان‌نشین و زمستان‌نشین
اگر هنوز به خلاقیت معماران خانه تاریخی داروغه شک دارید، با معرفی منطقه تابستان‌نشین و زمستان‌نشین این شک رفع خواهد شد. در آن دوران، تأمین منابع انرژی به اندازه امروز آسان نبوده، بنابراین معماران باید خانه را به گونه‌ای طراحی می‌کردند که ساکنان با استفاده از انرژی‌های طبیعی نیازهای خود را برطرف کنند.
عکس از: سایت Google Maps
به همین ترتیب، شومینه، مطبخ و وسایل گرمازا با دقت در بخش زمستان‌نشین جایگذاری شده‌اند. همچنین این بخش روبه آفتاب طراحی شده‌است تا در زمستان‌های سرد مشهد، ساکنان بتوانند از انرژی گرمای طبیعی خورشید بهره‌مند شوند.
قسمت تابستانی نیز به گونه‌ای طراحی شده که پشت به آفتاب باشد تا ساکنان در گرمای طاقت‌فرسای تابستان اذیت نشوند. به منظور دلپذیرتر کردن فضا، اتاق‌های بادگیر و حوض آب در این بخش گنجانده شده‌اند و بادگیرها آرامش و خنکی نسیم را برای اهالی منزل به ارمغان می‌آورند.
به این ترتیب، معماران با درک عمیق خود، خانه داروغه را به سبکی بهینه برای فصل‌های گرم و سرد پذیرفته‌اند.
– ستون‌ها
یکی دیگر از ویژگی‌های بارز خانه داروغه مشهد که در وهله اول به چشم می‌آید، ستون‌های آن است. چهار ستونی که در ایوان اصلی با شکیبایی و زیبایی هر چه تمام‌تر آجرکاری شده‌اند، داستان‌های بسیاری را در دل خود نهفته دارند.
عکس از: سایت Google Maps
در بالای ستون‌های ایوان غربی، جملات زیبایی مانند «بسم‌الله الرحمن الرحیم» و «محمد (ص) شمع جمع آفرینش» نگاشته شده است. هنرمندان آن عصر با استفاده از کاشی‌های هشت‌ضلعی و نقوش گیاهی، این ستون‌ها را به طرز حیرت‌انگیزی تزئین کرده‌اند.
– آشپزخانه
بدون شک، در هر خانه‌ای آشپزخانه نقشی اساسی دارد. لذا معماران خلاق برای خانه داروغه مشهد، یک آشپزخانه زیبا و دنج طراحی کرده‌اند. این آشپزخانه در بخش زمستانی بنا قرار دارد تا در فصل سرما، گرمای مطبوعی را فراهم کند.
امکانات رفاهی خانه داروغه
خانه داروغه با فراهم کردن امکانات رفاهی نظیر سرویس بهداشتی، عکاس‌خانه و قهوه‌خانه، امکانات لازم را برای گردشگران مهیا کرده است. با اینکه این خانه در یک بافت تاریخی واقع شده و پارکینگ ندارد، اما شما می‌توانید خودروی خود را در پارکینگ‌های نزدیک به حرم مقدس پارک کنید.
– عکاس‌خانه سنتی
اگر عاشق عکس‌گرفتن با لباس‌های سنتی هستید، فرصت را از دست ندهید و عکس‌های زیبایی را با عکاسان حرفه‌ای خانه داروغه بگیرید. یک عکس به یاد ماندنی با لباس‌های محلی در کنار عزیزانتان، می‌تواند بهترین یادگاری از سفر شما باشد.
عکس از: سایت Google Maps
– قهوه‌خانه سنتی
آیا تا به حال شده پس از بازدید از یک مکان تاریخی، بخواهید در گوشه‌ای نشسته و به تاریخ آن فکر کنید؟ چه افرادی در این خانه رفت و آمد داشته‌اند؟ چه مذاکره‌هایی در اینجا صورت گرفته و تصمیمات مهمی که در طول تاریخ اتخاذ شده است؟
قهوه‌خانه سنتی واقع در مطبخ خانه داروغه قطعا محلی مناسب برای نشستن و نوشیدن چای و قهوه به دور از دنیای بیرون است، در حالی که به سؤالات جذاب تاریخی فکر می‌کنید.
عکس از: سایت Google Maps
جاذبه‌های نزدیک به خانه داروغه
اگر می‌خواهید یک برنامه سفر لذت‌بخش ترتیب دهید، پس از بازدید از خانه داروغه، حتما به سایر جاذبه‌های دیدنی مشهد هم بروید.
– خانه تاریخی توکلی
اگر شما نیز شیفته دیدن اماکن تاریخی هستید و به گشت‌وگذار در خانه‌های کهن علاقه دارید، پس از خانه داروغه، به خانه تاریخی توکلی سری بزنید. این مکان نزدیک بودن به خانه داروغه باعث می‌شود که با یک پیاده‌روی کوتاه، به خانه توکلی برسید.
عکس از: سایت Google Maps
خانه تاریخی توکلی، که به نام‌های خانه اجنه و بنای کشمشیان نیز شناخته می‌شود، در پایان دوران قاجار توسط احسان خان قرایی، معمار مشهور آن زمان، بنا شده است. نخستین صاحب این اثر نامی، تاجر خشکبار به نام کشمشیان بوده و کاربری آن تا اواخر دوره پهلوی به عنوان مسکونی ادامه داشت.
آجرکاری زیبا، کاشی‌کاری‌های رنگارنگ، اسکلت چوبی محکم، ایوان و ستون‌های گچ‌بری شده، حیاط باز و حوض بزرگ از عواملی هستند که هر مسافری را به بازدید از خانه توکلی ترغیب می‌کند.
آینه‌کاری درها و کاشی‌های هنری و رنگین در پس‌زمینه آجرها و چوب‌های کرمی و قهوه‌ای، فضایی دلربا و منحصر به فرد به وجود آورده است.
خانه تاریخی توکلی تا خانه داروغه حدود یک کیلومتر (۴ دقیقه پیاده‌روی) فاصله دارد.
– گنبد خشتی
یکی دیگر از جاذبه‌های زیبا در مشهد که در نزدیکی خانه داروغه قرار دارد، گنبد خشتی یا همان آرامگاه امامزاده سید محمد است که تاریخی ۶۰۰ ساله دارد. در این بقعه شما می‌توانید علاوه بر احساسی معنوی، به مرور تاریخ تیموری و صفوی بپردازید. گنبد خشتی جزو آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
عکس از: سایت Google Maps
این بقعه دارای دو بخش مهم و پیوسته است: فضای زیر گنبد به صورت چهار شاه‌نشین و ورودی یا همان هشتی. دالانی با سقف که ارتفاع آن ۴ متر است، ورودی زیبایی را رقم می‌زند و گچ‌کاری‌های ظریف، سرداب و کتیبه‌های قرآنی با سوره‌های ملک و واقعه از زیبایی‌های منحصر به فرد گنبد خشتی محسوب می‌شوند.
گنبد خشتی تا خانه داروغه کمتر از یک کیلومتر (۴ دقیقه پیاده‌روی) فاصله دارد.
– حرم امام رضا
پروکنده شهر مشهد، مکان مقدسی که هر مسافر نه تنها یک بار، بلکه چندین بار در سفرهای خود از آن دیدن می‌کند، بی‌شک حرم امام رضا است. بعد از تماشای تاریخ در خانه داروغه مشهد، احساس آرامش و نزدیکی به امام هشتم، لذتی بی‌نظیر را به همراه خواهد داشت.
عکس از: سایت Google Maps
فاصله حرم امام رضا تا خانه داروغه حدود ۲.۷ کیلومتر (۷ دقیقه پیاده‌روی) است.
–
بازار کوثر
اگر شما از علاقه‌مندان خرید هستید، بازار کوثر یکی از بهترین مقاصد برای شماست. این بازار یکی از بازارهای تاریخی مشهد محسوب می‌شود و محل مناسبی برای خرید لباس، صنایع‌دستی، سوغاتی، خوراکی، پارچه و همچنین انگشترهای نقره و عقیق به شمار می‌آید.
عکس از: سایت Google Maps
نزدیکی بازار کوثر به حرم مطهر امام رضا و صحن کوثر همراه با تنوع اجناس و قیمت‌های مناسب، این بازار را به یک مقصد محبوب برای مسافران و زائران تبدیل کرده است.
این بازار حدود ۲.۵ کیلومتر (چند دقیقه) از خانه داروغه فاصله دارد.
– پارک وحدت
پارک وحدت با وسعتی بالغ بر ۲۰ هکتار، یکی از شلوغ‌ترین و بزرگ‌ترین پارک‌های شهر مشهد به شمار می‌رود. امکانات تفریحی این پارک شامل فضای سبز دلنشین، دریاچه مصنوعی، آب‌نما، شهربازی کودکان و خدمات قایق‌سواری، فرصت‌هایی ایده‌آل برای خلق لحظات خوش با خانواده و دوستان فراهم می‌کند.
عکس از: سایت Google Maps
امکانات ورزشی موجود در پارک وحدت، از جمله سکوهای تنیس روی میز، شطرنج، زمین‌های ورزشی و پیست اسکیت، بر جذابیت این پارک افزوده‌اند. به‌علاوه، خوشایند است بدانید که این پارک به دلیل نزدیکی به حرم امام هشتم، از مکان‌های محبوب زائرین به شمار می‌رود.
پارک وحدت تقریباً ۲.۸ کیلومتر (حدود ۸ دقیقه) از خانه داروغه فاصله دارد.
نکات مهم برای بازدید از خانه داروغه
در اینجا چند توصیه برای شماست تا بازدیدی لذت‌بخش از خانه داروغه داشته باشید:
- برای راحتی بیشتر، لباس و کفش مناسب بپوشید تا از قدم‌زنی در دل تاریخ خسته نشوید.
- اگر از جمعیت دوری می‌کنید، بهترین زمان برای بازدید از خانه تاریخی داروغه، وسط هفته و در ساعات اولیه روز خواهد بود.
- طبق آخرین اطلاعات (سال ۱۴۰۲)، هزینه ورودی برای بزرگترها ۲۵۰۰۰ تومان و برای کودکان ۶ تا ۱۲ سال ۱۵۰۰۰ تومان است. این هزینه شامل بازدید از کل مجموعه می‌شود.
- برای پیوستن به تاریخ و بازدید از این خانه زیبا، ۱ تا ۲ ساعت زمان اختصاص دهید.
- درهای تاریخی خانه داروغه همه روزه از ساعت ۹ صبح تا ۶ بعدازظهر به روی بازدیدکنندگان گشوده است.
