فرهنگسرای نیاوران یکی از بناهای باشکوه و جاذبه‌های بی‌نظیر تهران و شاید، کل کشور ایران به شمار می‌رود. این اهمیت ناشی از طراحی منحصر به فرد، تاریخ خاص و البته، رویدادهای برجسته‌ای است که در آن به وقوع پیوسته و همچنان ادامه دارد. در این مقاله، به بررسی اجمالی این فرهنگسرا خواهیم پرداخت؛ معماری آن را مورد بررسی قرار می‌دهیم و با فعالیت‌های فرهنگی و هنری آن آشنا خواهیم شد. بخصوص اگر شما ساکن تهران هستید و هنوز از این مکان دیدن نکرده‌اید یا اینکه به‌تازگی به پایتخت سفر کرده‌اید و به دنبال جایی مناسب برای تجربه فرهنگ غنی هستید، با ما همراه باشید.
داستان فرهنگسرای نیاوران
این فرهنگسرا نتیجه برنامه‌های توسعه فرهنگی در دهه پنجاه شمسی ایران است. طرح ساخت یک فرهنگسرا در نزدیک پارک و با فاصله کمی از کاخ نیاوران منجر به دعوت از یکی از نامدارترین معماران تاریخ ایران در سال ۱۳۵۵ شد و پس از یک سال کار، ساختمانی خاص که ترکیبی از ایده‌های نوین و الگوهای سنتی معماری ایرانی است، شکل گرفت.
با شروع انقلاب اسلامی، به مدت چند سال، این مکان نتوانست پذیرای رویدادهای هنری و فرهنگی مهم باشد. از اواسط دهه ۶۰، به عنوان یک دانشکده هنر از آن استفاده شد. در این دوران، شهروندان می‌توانستند با شرکت در آزمون‌های سراسری، به عنوان دانشجوی هنر در رشته‌های مختلف به تحصیل بپردازند. اما از سال ۱۳۷۴، شرایط تغییر کرد و فرهنگسرای نیاوران به‌عنوان یک فرهنگسرای واقعی، میزبان رویدادهای هنری، سمینارها، نمایشگاه‌ها و دیگر فعالیت‌ها شد.
نگاهی به معمار و معماری فرهنگسرا
معمار این سازه فوق‌العاده، کامران دیبا، فارغ‌التحصیل رشته معماری از دانشگاه هاروارد در آمریکا است. او که علاوه بر معماری، در زمینه‌های نقاشی، فلسفه، روان‌شناسی و شهرسازی نیز فعالیت داشته است، در ایران به‌جز فرهنگسرای نیاوران؛ فرهنگسرای دانشجو، پارک شفق، دفتر مخصوص شهبانو و منزل شخصی پرویز تناولی را نیز طراحی کرده و پروژه‌های مسکن‌سازی در ایالت ویرجینیای آمریکا و گسترش هتل‌ها در اسپانیا را نیز هدایت نموده است (این موارد، تنها برخی از پروژه‌های شناخته‌شده و تکمیل‌شده وی هستند).
در این مطلب به تلفیق هنرمندانه سنت و نوگرایی پرداخته‌ایم که زیبایی‌های بسیاری در آن نهفته است. از ویژگی‌های سنتی بنای فرهنگسرا می‌توان به هشتی و حیاط مرکزی اشاره کرد. همچنین، روش‌های نورگیری، مصالح استفاده شده و ارتباط ساختمان‌ها با یکدیگر نشان‌دهنده تأثیراتی از تحصیلات غربی معمار آن، دیباست. او در دهه سوم زندگی خود، در سال ۱۳۴۵ به ایران بازگشت و پس از انقلاب به طور دائمی در اسپانیا و فرانسه اقامت گزید.
چرا باید به فرهنگسرا برویم؟
اگرچه تماشای معماری بی‌نظیر این بنا یکی از جذاب‌ترین دلایل بازدید از فرهنگسرا است، اما رویدادهای فرهنگی و هنری که این مکان میزبانی می‌کند نیز از دلایل اصلی جذب علاقه‌مندان به فرهنگ و هنر به شمار می‌آید.
اولین رویداد قابل توجه، نمایش فیلم در ساختمان شماره یک است که در حیاط مرکزی واقع شده است. در طبقه اول این ساختمان یک آمفی‌تئاتر مجهز وجود دارد که گاهی پذیرای نمایش فیلم‌های خاص و محبوب می‌شود.
سپس باید به نگارخانه‌ها اشاره کرد که از حیاط مرکزی قابل دسترسی هستند، پس از گذر از هشتی و کتابخانه. در نهایت، سالن اصلی و گوشه‌ای وجود دارد که برای فعالیت‌های مختلف سینمایی، کنسرت‌های موسیقی، نمایش‌های تئاتر، سمینارها و همایش‌ها استفاده می‌شود. با این توضیحات، می‌توان گفت که به دلایل زیر باید به نیاوران رفت:
- بازدید از گالری‌های نقاشی و عکاسی؛
- مطالعه در کتابخانه (مناسب برای دانشجویان هنر)؛
- تماشای تئاتر و فیلم؛
- حضور در کنسرت؛
- شرکت در همایش‌های هنری، کنفرانس‌ها، سمینارها و غیره.
علاوه بر این، این مجموعه فرهنگی یکی از معدود مراکز ایرانی است که برنامه‌های خود را به‌طور دقیق در وب‌سایتش به‌روز می‌کند. گاهی نیز کلاس‌های آموزشی مفیدی برگزار می‌شود. بنابراین شما می‌توانید همواره به سایت مراجعه کنید تا از جدیدترین برنامه‌ها مطلع شوید.
آدرس فرهنگسرای نیاوران کجاست؟
فرهنگسرا درست در مقابل پارک نیاوران قرار دارد. اگر خودروی شخصی دارید، می‌توانید به سمت ضلع جنوبی میدان نیاوران بروید و در انتهای خیابان پاسداران جایی برای پارک پیدا کرده و از فرهنگسرا دیدن کنید. اما در صورت استفاده از سیستم حمل و نقل عمومی، بهترین شیوه این است که با خط یک مترو به ایستگاه تجریش بیایید. از آنجا با پای پیاده به میدان قدس بروید و سپس با یک تاکسی کوتاه مقابل فرهنگسرا پیاده شوید. نکته آخر اینکه این مجموعه فرهنگی هر روز از ساعت ده صبح تا ده شب پذیرای بازدیدکنندگان است.
مسیر یابی به فرهنگسرای نیاوران در گوگل مپ
جمع‌بندی و سخن پایانی
در این مقاله به‌طور خلاصه یکی از مهم‌ترین مراکز فرهنگی ایران را معرفی کردیم. داستان تاریخی این بنا را روایت کردیم و به ویژگی‌های معمار و معماری آن اشاره نمودیم. برای آشنایی بیشتر با دیبا، پیشنهاد می‌کنیم کتاب باغی میان دو خیابان را مطالعه کنید. در نهایت، فعالیت‌های مستمر و فعالی که در این مجموعه برگزار می‌شود را بررسی کردیم. لازم به ذکر است که این نوشته کامل نیست و می‌تواند با کمک شما غنی‌تر شود تا دیگران با اطلاعات بیشتری از این فرهنگسرا بازدید کنند. بنابراین لطفاً نظرات، خاطرات و دانش خود را با ما به اشتراک بگذارید تا با خوانندگان دیگر علی بابا در میان بگذاریم.
