کاخ نیاوران تهران | کشف تاریخچه و زیبایی‌های پنهان آن

مجموعه تاریخی و فرهنگی نیاوران با عمارت‌های زیبا و چشمگیر، به عنوان یکی از مقاصد جذاب برای گذراندن یک روز خاطره‌انگیز، یکی از بهترین جاهای دیدنی تهران به شمار می‌رود. این عمارت‌ها با سبک‌های معماری متفاوت و بسیار چشم‌نواز، هر گردشگری را ترغیب به عکاسی می‌کند و تجربه‌ای فراموش‌نشدنی را برای بازدیدکنندگان رقم می‌زند. با علی‌بابا همراه باشید تا همه چیز درباره کاخ نیاوران را با دقت بسیار بررسی کنیم.

دوران پهلوی: کاخ نیاوران در زمان پهلوی به فراموشی سپرده شده بود، اما در دوره محمدرضا شاه، تعدادی از ساختمان‌های کوچک تخریب شدند تا این کاخ با شکل و شمایل مدرن امروزی برپا شود. پروژه ساخت کاخ نیاوران از سال ۱۳۳۷ هجری شمسی آغاز گردید و پس از گذشت نزدیک به ۹ سال، آماده بهره‌برداری گشت. این ساختمان دو طبقه به همراه یک نیم‌طبقه طراحی گردید و سبکی نوین داشت. در ابتدا، این کاخ به عنوان محل پذیرایی از مهمانان خارجی در نظر گرفته شده بود، اما در نهایت، به محل اقامت شاه و خانواده‌اش تبدیل شد.

پس از انقلاب: در پی انقلاب اسلامی، کاخ نیاوران به تصرف درآمد و در سال ۱۳۶۰ به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انتقال یافت. پنج سال بعد، درهای این کاخ ویژه به عنوان موزه‌ای برای بازدید عموم بازگشایی شد. در سال‌های بعد، موزه‌های متعدد دیگری افتتاح شدند که شامل موزه جهان‌نما (در سال ۱۳۷۶)، کاخ صاحبقرانیه (در سال ۱۳۷۷)، موزه کوشک احمدشاهی (در سال ۱۳۷۹)، موزه کتابخانه اختصاصی (در سال ۱۳۸۳)، باغ کتیبه‌ها (در سال ۱۳۸۷) و موزه خودروهای اختصاصی (در سال ۱۳۹۱) می‌باشد.

جالب است که در این مدت، کاخ نیاوران به مدت شش سال از سال ۱۳۸۲ به هدف مرمت و بازسازی بسته شد. در این زمان، کارشناسان مرمت آثار تاریخی به بازسازی گچ‌بری‌ها، آیینه‌کاری‌ها و تعمیرات مختلف پرداختند. این اقدامات شامل برقراری سیستم‌های برق، تعمیر کف‌پوش‌ها، و حتی راه‌اندازی سیستم حفاظتی الکترونیک و مرمت اشیای تاریخی کاخ بود. سرانجام، این مکان زیبا در سال ۱۳۸۸ مجدداً برای بازدیدکنندگان بازگشایی شد.

معماری کاخ نیاوران

کاخ نیاوران به خاطر طراحی ساده و همزمان مدرن خود، در نگاه اول تمام توجه شما را به خود جلب خواهد کرد. نمای بیرونی این کاخ از آجرهایی با نقش‌ونگار لطیف در رنگ‌های ملایم ساخته شده است و ستون‌های بلند و سفید آن، شکوه و استحکام بنا را دوچندان می‌کند. این ستون‌ها به بالکن‌های طبقه دوم می‌رسند و هر یک از اتاق‌های همین طبقه، بالکن‌های اختصاصی خود را دارند که منظره‌ای شگفت‌انگیز از باغ نیاوران را پیش روی شما می‌گذارد.

معمار کاخ نیاوران، مهندس محسن فروغی، یکی از بنیان‌گذاران معماری نوین در ایران است که تحصیلاتش را در دانشگاه‌های معتبر فرانسه به پایان رسانده است. ساخت این بنا نیز توسط شرکت ماپ و گروه مهندسان مشاور عبدالعزیز فرمانفرمائیان و همکارانشان تحت نظارت انجام شد.

به‌طورکلی، طراحی داخلی کاخ نیاوران ساده، مدرن و در عین حال پیشرفته است که هر کسی با هر سلیقه‌ای را به خود جذب می‌کند. تزئینات زیبا و هنرمندانه آن، به همکاری با نام‌آورترین هنرمندان زمان سپرده شده بود؛ گچ‌بری‌ها توسط استاد عبدالهی، آینه‌کاری‌ها به دست استاد علی‌اصغر و کاشی‌کاری نمای خارجی هم توسط استاد علی‌اصغر انجام شده که تمامی آن‌ها در نوع خود بی‌نظیر هستند. این کاخ با ساختاری چهارگوش، شامل دو طبقه و یک نیم طبقه شکل گرفته است.

طراحی و دکوراسیون داخلی کاخ نیاوران

طبقه همکف کاخ نیاوران، شامل یک سرسرای بزرگ و اتاق‌های متنوع در اطراف آن است که برای پذیرایی از مهمانان طراحی شده. فضای داخلی این طبقه با انواع اتاق‌ها مانند تالار آینه، سینمای خصوصی، اتاق غذاخوری و اتاق پذیرایی، با پنجره‌های بلند و بزرگ، پر نور و روشن است. دکوراسیون و مبلمان کاخ تحت مسئولیت یک کمپانی فرانسوی بوده و طراحی فضای داخلی بر مبنای ایده‌های مدرن و میراث باستانی ایران شکل‌گرفته و تزئینات آن تلفیقی از هنر اصیل ایرانی در دوره‌های قبل و بعد از اسلام است.

میان پله‌هایی که طبقه اول را به طبقه دوم متصل میکند، یک نیم طبقه وجود دارد که به عنوان فضای کاری به کار گرفته می‌شود. طبقه دوم کاخ نیاوران به صورت دوبلکس طراحی شده و به طبقه اول چشم‌انداز دارد، در عین حال فضای خصوصی‌تری به وجود آورده است. دیوارهای این طبقه با انواع آثار هنری ارزشمند و هدایای گرانبها از ممالک دیگر تزیین شده است. در مجموع می‌توان گفت که گالری تابلوهای ارزشمند هنرمندان در کاخ نیاوران یک گنجینه عالی از هنر ایران و دیگر کشورهاست.

حال به منحصربه‌فردترین بخش معماری کاخ نیاوران می‌رسیم. ساختار کلی این بنا مشابه سایر کاخ‌های سلطنتی است، اما آنچه نیاوران را به اثری متمایز تبدیل می‌کند، طراحی خاص سقف آن است. سقف طبقه دوم، شامل شبکه‌هایی از آلومینیوم متحرک است که در روزهای آفتابی، نور آفتاب را به داخل کاخ می‌آورد. مهندس محسن فروغی، با طراحی این سقف بازشو نه تنها نور طبیعی را به فضا وارد کرده، بلکه زیبایی بنا و تهویه طبیعی آن را نیز تامین کرده است.

کاخ نیاوران، اقامتگاه اصلی محمدرضا پهلوی و خانواده‌اش

وقتی شما از زیر ستون‌های بزرگ ورودی عبور می‌کنید و به درون کاخ می‌رسید، اولین چیزی که شما را جذب می‌کند، کفپوش گرانیتی سیاه زیر پایتان است. کاخ نیاوران با مساحت ۹۰۰۰ مترمربع شامل یک ساختمان دو طبقه، یک نیم‌طبقه و فضای زیرزمین می‌باشد. از این‌جا به بعد، هر گوشه و جایی که نگاه کنید، دیدنی‌های زیبایی در انتظار شماست. پس چشم‌ها و گوش‌هایتان را کاملاً باز کنید، چراکه ما به عنوان راهنمایی برای کاخ نیاوران به شما خواهیم بود:

طبقه همکف کاخ نیاوران

فضای داخلی طبقه همکف با یک سرسرای وسیع شروع می‌شود که شما را خوش‌آمد می‌گوید. آینه‌های کوچک بر روی دیوار به گونه‌ای چیده شده‌اند که یک نمای بزرگ و زیبا با نقش ابروباد ایجاد کرده‌اند. نورپردازی استثنایی طبقه همکف کاخ نیاوران به همراه انعکاسش در آیینه‌ها، فضا را بزرگ‌تر و مجلل‌تر جلوه می‌دهد.

در تمامی مکان‌های این طبقه شما آثار هنری ارزشمندی را خواهید دید که هر یک به نوعی شما را شگفت‌زده خواهد کرد. به برخی از تزئینات و تابلوهای با ارزش موجود در کاخ نیاوران اشاره می‌کنیم:

• مجموعه ظروف چینی تولید شده در کارخانه سور فرانسه با تصاویر ناپلئون و اعضای خانواده سلطنتی
• ستون تزئینی نماد سقاخانه، اثر پرویز تناولی
• اشیای نقره‌ای با طراحی‌های برجسته که هدیه‌ای از رومانی و نیکلای چائوشسکو است
• ارگ متعلق به اشرف پهلوی
• نقاشی‌های طبیعت بی‌جان بهمن محصص
• نقاشی‌های طبیعت بی‌جان محسن فروغی
• قالیچه‌ای با طرح داستان شیخ صنعان و دختر ترسا که بافته شده در کارگاه کرمان
• گلدان‌های برنز و چینی از فرانسه
• مجموعه ظروف بلور طراحی شده در چکسلواکی
• و…

طبقه همکف شامل بخش‌های متعددی است که در ادامه به معرفی هر یک از اتاق‌ها می‌پردازیم:

اتاق پذیرایی کاخ اصلی

اتاق پذیرایی کاخ اصلی در سمت جنوبی سرسرای طبقه همکف واقع شده و با پنجره‌های بزرگ و دکوراسیون روشن، فضای دلپذیر و زنده‌ای را ایجاد کرده است. در گذشته، این فضا برای پذیرایی از مهمانان دربار مورد استفاده قرار می‌گرفته و همین موضوع سبب شده تا دکوراسیون اختصاصی با اشیاء قیمتی و آثار هنری باارزش داشته باشد؛ تا هر مهمانی با دیدن آن‌ها شگفت‌زده شود. از جمله تزئینات موجود در اتاق پذیرایی، موارد زیر به چشم می‌خورد:

• مجسمه‌های گلی از دوران پیش از اسلام
• تابلوی سه زن اثر ماری لورنسن
• اثر جنگل از مارویک کرلامینگل
• چهره دو زن اثر جی. گلدرن
• تصویر محمدرضا پهلوی اثر وی. اف. دراپر
• پیانوی آلمانی که به عنوان هدیه از وزارت امور خارجه آلمان دریافت شده است
• فرش بافته شده از کارگاه غفاریان اصفهان
• قالیچه بافته شده در کاشان با طرح لچک ترنج
• مفرغ لرستان از هزاره اول پیش از میلاد
• فرش بافت کارگاه صدقیانی اهرابی تبریز

اتاق غذاخوری

اتاق غذاخوری کاخ نیاوران، همچون دیگر بخش‌های این مجموعه، از طراحی خاص و خاصی برخوردار است. این مکان در ضلع جنوب‌شرقی نیاوران واقع شده و با سرویس‌های غذاخوری منحصر به فردی از برندهای معتبر جهانی همچون رزنتال و باواریا از آلمان، باراکا از فرانسه و موزر از چکسلواکی چیده شده است. در گذشته، خانواده پهلوی همراه با مهمانان خود در این جا دور میز جمع می‌شدند و صدای ظروف و گفتگوها فضای دلپذیری ایجاد می‌کرد.

این فضای غذاخوری همچنین با اجسام باارزشی مانند شمعدان‌های تولید شده از باراکای فرانسه، ظروف نقره‌ای از انگلستان به قرن نوزدهم، ظروف نقره‌ای با روکش طلا از فرانسه، فرش‌های طرح شاه‌عباس و اسلیمی بافت اصفهان و مبلمان درجه‌ یک تزئین شده است.

اتاق نشیمن

اتاق نشیمن در طبقه همکف، دارای نورپردازی متفاوتی است و در چیدمان آن از رنگ‌های تیره استفاده شده است. به همین دلیل، نسبت به دیگر بخش‌ها و اتاق‌های کاخ نیاوران، فضا و حس خاصی دارد.

در این سالن، اشیاء با ارزشی چون نقاشی روباه اثر شارل ورلا، فرش بافته شده بختیاری با طرح قاب قابی، مجموعه‌ای از سفال از تمدن آمریکای جنوبی، گلدانی از کارخانه ساتسوما در ژاپن متعلق به قرن نوزدهم، و ظروف تزئینی که از طرف ریچارد نیکسون، رئیس‌جمهور سابق ایالات متحده، به این کاخ هدیه داده شده‌اند، قرار داره.

سالن سینمای خصوصی در طبقه همکف کاخ اصلی

سینمای خصوصی کاخ نیاوران در ضلع شرقی کاخ، فضایی با طراحی ویژه برای تماشا و لذت بردن از فیلم‌ها به شیوه‌ای منحصر به فرد دارد. آیا شما هم تجربه‌ای از تماشای فیلم در مکان‌های تاریخی دارید؟ نظرات و تجربیات خود را با ما در قسمت کامنت‌ها به اشتراک بگذارید! 🥰

این سینما در فضایی به وسعت حدود ۴۰۰ مترمربع قرار دارد و دارای محیطی دل‌پذیر با صندلی‌هایی فوق‌العاده راحت است که می‌توانید به راحتی ساعت‌ها روی آن‌ها استراحت کنید و به تماشای فیلم بپردازید. سینما شامل قسمت‌های مختلفی همچون سالن اصلی، رختکن، اتاق آپارات و منطقه‌ای برای کنترل و تنظیم نور، صدا و پخش فیلم است.

یکی از تزئینات خاص این سالن، لوستر و پرده‌ی آلومینیومی طراحی شده توسط هنرمند برجسته فرانسوی، چارلز سویگنی است. لوستر سالن از ۴۳۵۶ لوله شیشه‌ای دست‌ساز تشکیل شده که قبلاً با ۱۲۰ لامپ مهتابی روشن می‌شد، اما حالا با لامپ‌های LED جایگزین شده‌اند. همچنین، پرده ریلی سینما از جنس آلومینیوم است که در هنگام باز و بسته شدن و تماس بین آلومینیوم‌ها، صدای دلنشین و جالبی تولید می‌کند.

در سالن سینمای کاخ نیاوران، اشیای ارزشمندی وجود دارد که مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر است:

• دستگاه کنترل نور
• پارتیشن‌های ترکیبی از برنز و آینه
• تابلوهای نقاشی
• آثار هنری مدرن
• مبلمان فرانسوی تولید شده توسط شرکت کنول
• دو دستگاه دوربین ۸ میلی‌متری فیلیپس و یک دستگاه دوربین ۱۶ میلی‌متری هورتسون در اتاق آپارات
• دستگاه میکس و تنظیم صدا

اتاق انتظار مهمان

اتاق انتظار مهمان فضایی است که برای مهمانان بالقوه در نظر گرفته شده است. این اتاق در قسمت جنوب‌غربی کاخ و نزدیک به راه‌پله واقع شده است و شامل اشیای ارزنده‌ای از جمله نقاشی منظره نارنجی اثر ایران درودی، نقاشی منظر بندر آنتور اثر وان ودت، تندیس زنان سابین اثر ژان بولون و نشان مهر اهدایی از دولت پاکستان به دربار پهلوی می‌باشد.

نیم‌طبقه دوم کاخ نیاوران

نیم‌طبقه کاخ نیاوران در واقع طبقه میانی ساختمان می‌باشد که دارای وسعت بیشتری نسبت به دیگر طبقات است. در این نیم‌طبقه اتاق‌هایی مثل اتاق کنفرانس، اتاق خواب لیلا و ندیمه‌اش، دفتر منشی فرح دیبا و اتاق کار وجود دارد، اما به دلیل نامناسب بودن مسیر بازدید، عموماً امکان بازدید از این نیم‌طبقه وجود ندارد.

از جمله آثار هنری و اشیای ارزشمندی که در این نیم‌طبقه دیده می‌شود، می‌توان به پاراوان منبت و مشبک‌کاری کشور پاکستان، نقاشی سه قابی با منظره شمیران اثر ماکرولاکیس، مجسمه سنگی بودا از پاکستان که به قرن سوم میلادی تعلق دارد و پاراوانی با تصاویری از چین باستان اشاره کرد.

طبقه دوم کاخ نیاوران

این طبقه به فضاهای خصوصی و اتاق‌های شخصی خانواده پهلوی اختصاص یافته است. این طبقه را می‌توان به چندین بخش تقسیم نمود: فضای بیرونی اتاق‌ها و راهروها، اتاق‌های مربوط به فرزندان پهلوی در ضلع شمالی و اتاق‌های خصوصی محمدرضا پهلوی و فرح دیبا در ضلع جنوبی.

آیا شما هم این مکان را بازدید کرده‌اید؟ نظر شما درباره زیبایی‌های آن چیست؟ ما دوست داریم نظرات شما را بشنویم!

محیط خارجی این اتاق‌ها با آثار هنری بی‌نظیری تزئین شده است، از جمله فرش‌های بافنده کارگاه صیرفیان اصفهان، تصویر فرح پهلوی با آثار کریم روحانی، تابلوهای رودخانه و دره اثر هوشنگ سیحون، نقاشی ساحل لاجوردی اثر مارک شاگال و چند تکه از گوبلن‌های فرانسوی.

اتاق علیرضا پهلوی

این اتاق با طراحی آبی و فضایی گرم و صمیمی، مکانی است که علیرضا پهلوی در آن سکونت داشته است. در کنار این اتاق حمام و سرویس بهداشتی شخصی او قرار دارد. در این فضا می‌توانید اسباب بازی‌های والت دیزنی و کتاب‌های علیرضا را مشاهده کنید.

اتاق مطالعه علیرضا پهلوی

این فضا مربوط به مطالعه علیرضا بود و به اتاق خوابش متصل می‌شد. هنوز هم برنامه هفتگی درسی او بر روی دیوار قابل مشاهده است و وسایل متنوعی در این اتاق وجود دارد:

• قالیچه بافته شده در قم
• نشان یادبود اولین پرواز مستقل علیرضا پهلوی
• مجموعه پلاک‌های نیروی دریایی پهلوی دوم
• ماکت ناو دریایی مدل P220 ساخته شده در فرانسه مربوط به سال ۱۹۷۶
• آرشیو مخصوص علیرضا

اتاق فرحناز پهلوی

این اتاق با رنگ صورتی، فضایی لطیف و دخترانه شکل داده است که در نگاه اول، شما را به خود جلب می‌کند. اتاق فرحناز به فضای مطالعه متصل است و با فرش‌های تبریز و دو تابلوی هنری اثر رابرت ولکر و عباس کاتوزیان تزیین شده است.

غرفه مطالعه فرحناز پهلوی

فرحناز پهلوی، همچون برادرش علیرضا، اتاق مطالعه‌ای شخصی داشت. چیدمان این اتاق مطالعه با رنگ و طراحی اتاق خواب فرحناز همخوانی دارد. همچنین، در فضای جانبی اتاق محلی برای نگهداری لباس‌های فرحناز وجود دارد که هنوز تعدادی از آن‌ها برای بازدید علاقه‌مندان باقی مانده است. از جمله اشیایی که در این اتاق می‌توانید مشاهده کنید، شامل موارد زیر می‌باشد:

• کلکسیون مجسمه‌های چینی از برند لادرو اسپانیا
• قالیچه‌ای از بافت کاشان با طراحی گل فرنگی
• تابلوی بدون نام اثر جی. نیورت
• مجموعه عروسک‌های چوبی و پارچه‌ای از روسیه
• قفس تزیینی با پرندگان تاکسیدرمی
• مجسمه‌های برنزی اثر پی‌یر جی. میئه

اتاق لباس‌های رسمی محمدرضا شاه

در فضای راه‌پله موجود در طبقه دوم، قسمتی برای نمایش لباس‌های رسمی محمدرضا شاه و همسرش فرح اختصاص یافته است. مشاهده این لباس‌ها شما را با نوع پوشش خانواده سلطنتی در دوران پهلوی آشنا خواهد کرد.

اتاق و میز آرایش فرح پهلوی

این اتاق به‌طور ویژه برای آرایش فرح پهلوی در نظر گرفته شده است. موقعیت این اتاق به گونه‌ای است که هم به اتاق خواب و هم به ورودی سرسرا دسترسی آسانی دارد. شما هنوز هم می‌توانید بعضی از لوازم شخصی فرح پهلوی را بر روی میز آرایش او مشاهده کنید.

استراحتگاه محمدرضا شاه در کاخ نیاوران

اتاق استراحت محمدرضا پهلوی در کاخ نیاوران، واقع در طبقه دوم این کاخ بود. او معمولاً برای استراحت‌های نصف روز به این اتاق می‌رفت. اتاق استراحت محمدرضا شاه در کاخ نیاوران با اشیای ارزشمندی تزئین شده که در اینجا به معرفی تعدادی از این آثار می‌پردازیم:

• میز نوشتاری زیبا از چوب با نقاشی‌های هنری، تولید کشور فرانسه در قرن ۱۸
• مبلمان از ساخت کشور فرانسه
• تابلوفرش بافت کرمان، شامل تصویر پهلوی اول و همسرش تاج‌الملوک
• نقاشی تفصیلی از دو زن به قلم ژان مارکی ناتی‌یر، هدیه‌ای از سناتور محسن فروغی به مناسبت جشن تاج‌گذاری
• تذهیب و خوشنویسی مدح حضرت محمد، هدیه‌ای از منوچهر صانعی

اتاق نشیمن

اتاق نشیمن در طبقه‌ دوم کاخ نیاوران به دورهمی‌های خصوصی و جمع‌های خانوادگی خاندان پهلوی اختصاص یافته‌است. یکی از تابلوهای مشهور و باارزش در کاخ، در این اتاق قرار دارد. این اثر، نقاشی فرح دیبا همراه با فرزندانش، علیرضا و فرحناز است که توسط ویدال کودراس به تصویر کشیده شده‌است.

اتاق خواب شاه و همسرش

اتاق خواب محمدرضا پهلوی و همسرش فرح با رنگ‌های طلایی و شیری طراحی شده و فضایی بسیار زیبا و لوکس دارد. این اتاق با مبلمان و تخت‌های نرم و راحت فرانسوی چیدمان شده است. فرش دست‌بافت تبریزی با طرح بته‌جقه و قالیچه کاشان با طراحی درخت و گلدان، حال و هوای دلنشینی به اتاق بخشیده‌است.

سقف متحرک کاخ نیاوران

یکی از ویژگی‌های جالب معماری در کاخ، سقف متحرک است که بر زیبایی و جزئیات کل بنا افزوده است. اگر به طبقه دوم بروید، می‌توانید این سقف خیره‌کننده را مشاهده کنید. این سقف از آلومینیوم ساخته شده و دارای یک سیستم کنترلی الکترومکانیکی سه فاز است که از آسیب‌های احتمالی جلوگیری می‌کند.

زمانی که دکمه‌ای برای باز کردن سقف فشار داده می‌شود، سقف از وسط بر روی ریل‌های ثابت به سمتین حرکت می‌کند و قابلیت متوقف کردن آن در اندازه‌های مختلف وجود دارد. سقف متحرک کاخ نیاوران بعد از انجام تعمیرات بین سال‌های ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۸ مجدد قابل استفاده شده، اما برای جلوگیری از آسیب به آن و نیز حفظ شرایط جوی، فقط در روزهای خاصی از سال، طبق جدول زمانی از پیش تعیین‌شده باز می‌شود. شما نیز آیا تجربه‌ای از بازدید از کاخ نیاوران دارید؟ نظرات خود را بنویسید!

موزه‌ها و بخش‌های مجموعه نیاوران

مجموعه فرهنگی-تاریخی نیاوران فقط به کاخ اصلی محدود نمی‌شود؛ این باغ تاریخی پر از شگفتی‌هایی است که مدت‌های طولانی می‌تواند شما را سرگرم کند. در این بخش، به معرفی عمارت‌ها و موزه‌های گوناگون نیاوران خواهیم پرداخت:

کوشک احمدشاهی، جواهر باغ نیاوران

کوشک احمدشاهی از زیباترین سازه‌های مجمع نیاوران است که به دلیل معماری خاصش شناخته شده است. اطلاعات دقیقی درباره زمان ساخت این بنا در دست نیست، اما احتمال می‌رود که به دوران قاجار تعلق دارد. این بنا دارای دو طبقه است و محلی برای استراحت و کار رضا پهلوی بوده است.

نمای خارجی کوشک، بنایی آجری است که دور تا دور طبقه دوم آن ایوان‌هایی با ستون‌های سفید زیبا قرار دارد. سقف شیروانی این ساختمان به سبک نئوکلاسیک اروپایی و هنر ایرانی عصر قاجار طراحی شده است. یکی از نکات جالب در ارتباط با کوشک احمدشاهی در کاخ نیاوران، عبور آب قنات از آبنمای مرکزی کوشک و رسیدن آن به حوض بزرگ دایره‌ای در جلوی عمارت است.

طبقه بالایی عمارت دارای یک سالن اصلی است که دور تا دور آن ایوانی سرتاسری قرار دارد که از آن به عنوان اتاق موسیقی استفاده می‌شد. سالن پر از قفسه‌های چوبی با ویترین‌هایی است که آثار هنری در آن‌ها نمایش داده می‌شود. گرچه امکان بازدید از طبقه دوم وجود ندارد، اما تمامی اشیایی که در آن‌جا بود به طبقه همکف منتقل شده‌اند که شامل آلات موسیقی متنوعی نیز می‌باشد.

کوشک احمدشاهی از بخش‌های مختلفی شامل اتاق غذاخوری، اتاق آجودان، اتاق خواب رضا پهلوی، اتاق مطالعه و فضایی برای نمایشگاه تشکیل شده است. این عمارت مانند سایر کاخ‌های مجموعه نیاوران پر از آثار هنری ارزشمند است که به شرح زیر هستند:

• پیانوی دربار
• گلدان‌های چینی که توسط کارخانه چینی قصاعی و طرح محمدرضا پهلوی ساخته شده‌اند
• تیر و کمان از سال ۱۹۷۰ متعلق به برند Bear Archer
• کتاب دخترک دریا نوشته هانس کریستین اندرسون با ترجمه و نقاشی فرح دیبا
• بشقاب‌های یادبود مراسم شاهنشاهی
• مبلمان طراحی شده به سبک فرانسوی
• جعبه منبت‌کاری که از هند هدیه شده است
• و موارد دیگر…

کاخ صاحبقرانیه، بی‌سروصدا!

کاخ صاحبقرانیه نزدیک‌ترین کاخی است که بعد از بازدید از موزه جهان‌نما خواهید دید. این کاخ به دستور ناصرالدین شاه ساخته شده و یادگاری از دوران قاجار به شمار می‌آید.

اگر تاکنون فرصتی برای تماشای فضای درونی صاحبقرانیه نداشته‌اید، ممکن است این شانس به تاریخ نامعلومی به شما داده نشود! کاخ صاحبقرانیه به واسطه موقعیت جغرافیایی‌اش، روی یک گسل و یک قنات ساخته شده است، که این دو عامل باعث بسته بودن کاخ از سال ۱۳۹۴ تا مدت نامعلومی شده‌ است. برای کسب اطلاعات بیشتر و دیدن تصاویر داخلی این کاخ زیبا، باید از راهنمایان مجرب کمک بگیرید.

اگر شما هم طرفدار سینما و تلویزیون هستید، احتمالاً در آثار مشهور همچون «کمال‌الملک، دلشدگان، سلطان صاحبقران، شازده احتجاب، میرزا کوچک‌خان و…» تصاویری از درون کاخ را مشاهده کرده‌اید.

این کاخ شامل اتاق‌ها و سالن‌های متنوعی است که در طول زمان، به کاربری‌های متفاوتی نیز تغییر یافته است. یکی از این فضاها به حرم‌سرای ناصرالدین‌شاه مربوط می‌شود که محمدرضا شاه آن را به محل پذیرایی از مهمانان خارجی تبدیل کرده است. جالب است بدانید که این کاخ در دوران رضا شاه تا حدودی به فراموشی سپرده شده بود…

یکی از اتاق‌های جالب توجه در کاخ صاحبقرانیه، اتاق دندان‌پزشکی است که محمدرضا پهلوی به منظور رسیدگی به دندان‌های خود بنا کرده است. این تصمیم به دلیل وضعیت نه‌چندان مناسب دندان‌های او اتخاذ شده بود تا از تردد زیاد در شهر و رعایت نکات امنیتی جلوگیری کند.

ظاهر حمام و شیرآلات آن که همگی از جنس برنز در فرانسه ساخته شده‌اند، نشان‌دهنده تجهیزات به‌روز به‌کاررفته در ساختمان‌های این کاخ است. همچنین، استفاده از دستگاه ATM در سال ۱۳۵۳ و نیز به‌کارگیری کامپیوتر توسط امیرعباس هویدا، که از اولین افراد در دفتر کار خود به این تکنولوژی جدید روی آورد، گواه دیگری بر این ادعاست.

در کرسی‌خانه صاحبقرانیه، طراحی زیبا و دلنشینی از فرح دیبا به چشم می‌خورد. این فضای خاص به عنوان محل برگزاری مراسم یلدا استفاده می‌شده و رنگ‌های قرمز غالب در آن یادآور میوه‌های شب یلدا و تزیینات مربوط به این جشن باستانی است.

کتابخانه اختصاصی کاخ نیاوران، گنجینه‌ای از فرهنگ و هنر

کتابخانه اختصاصی کاخ نیاوران در محیطی دنج و آرام، در کنار محل اقامت خانواده پهلوی، بنا شده است. این کتابخانه دو طبقه و دارای یک زیرزمین، به عنوان یک فضای مختص فرح پهلوی طراحی شده است. مهندسی این اثر به عهده عبدالعزیز فرمانفرماییان، از پیشگامان مهندسی نوین ایران بوده و دکوراسیون داخلی آن توسط هنرمند آمریکایی، چارلز سویگنی، انجام شده است.

دکوراسیون داخلی کتابخانه به نحوی طراحی شده که فضا و پلان آن به فرم چهار ایوانی ایرانی اشاره دارد. نورپردازی و الهام از صفحات آینه‌ای طراحی شده، فضایی خواب‌آور و آرام‌بخش به این مکان می‌بخشد. به دلیل خصوصی بودن این کتابخانه، مبلمان، پیانو، تجهیزات صوتی و تابلوهای نقاشی مختلفی در آن وجود دارد که فضای کتابخانه را به یک موزه هنری نزدیک می‌کند.

کتابخانه اختصاصی کاخ نیاوران دارای ۲۳۰۰۰ جلد کتاب با ۱۶۰۰۰ عنوان مختلف است که شامل آثار ادبی، فرهنگی و اجتماعی تألیفی به زبان فارسی و همچنین آثاری از فرهنگ‌های مختلف دنیا است. از جمله آثار موجود می‌توان به دایره‌المعارف‌ها، منابع باستان‌شناسی و کتاب‌های هنر اشاره کرد. همچنین کتاب‌های اهدایی از مشاهیر، از جمله والت دیزنی و پروین اعتصامی در این کتابخانه وجود دارد. ضمن این که کلکسیونی از بیش از ۳۵۰ تابلو نقاشی از هنرمندان مشهور ایرانی و خارجی نیز در این مکان بر چشم می‌خورد.

آیا شما نیز تجربه‌ای از بازدید از کاخ نیاوران دارید؟ نظر شما در مورد این مکان فرهنگی زیبا چیست؟ ما دوست داریم نظرات شما را در بخش کامنت‌ها بخوانیم!“`html

کتابخانه کاخ نیاوران دارای یک زیرزمین است که به‌عنوان مخزنی برای حفظ و نگهداری منابع استفاده می‌شود. در محوطه بیرونی کتابخانه و در کنار آن، یک پلکان رو به پایین وجود دارد که با پیمودن آن می‌توانید آشپزخانه پنهان زیر کاخ نیاوران را دیده و به تاریخ این مکان پی ببرید.

باغ کتیبه‌ها: حس حضور مادها، پارتی‌ها و ساسانی‌ها

باغ کتیبه‌ها در کاخ نیاوران، فضای سبز و دلنشینی است که به کتیبه‌های تاریخی اختصاص یافته است. این باغ در سال ۱۳۸۷ به همت پژوهشکده زبان‌شناسی، کتیبه‌ها و متون پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری تأسیس گردید. باغ کتیبه‌ها به عنوان نمایشگاهی دائمی از میراث مکتوب پیشینیان، شامل ۴۳ مولاژ از سنگ‌نوشته‌های باستانی از دوره‌های تاریخ مختلف است.

اهداف تأسیس این موزه، تسهیل استفاده دانشجویان و پژوهشگران از کتیبه‌ها و متون تاریخی است. آثار موجود در باغ کتیبه‌ها شامل نوشته‌های مربوط به دوره‌های مختلف از انگامه مادها، پارتی‌ها و ساسانی‌ها و غیره است. خطوطی همچون اوراتی، آشوری، آکدی، آرامی، فارسی باستان، عیلامی و شکسته پهلوی بر روی سنگ‌نوشته‌ها دیده می‌شود. جالب است بدانید که تاریخ بعضی از این خطوط به ۲۳۰۰ سال پیش از میلاد برمی‌گردد.

چند مورد از معتبرترین کتیبه‌های مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران به این شرح است:

• کتیبه شاپور و اردشیر در نقش رستم
• کتیبه شاپور یکم در نقش رجب
• کتیبه کرتیر در نقش رجب

موزه خودروهای اختصاصی

موزه خودروهای اختصاصی کاخ نیاوران، پلی میان نسل جوان و تاریخ است و فضایی جذاب برای بازدیدکنندگان فراهم آورده است. این ساختمان که در گذشته به‌عنوان گاراژ خودروها مورد استفاده قرار می‌گرفت، در سال ۱۳۹۱ به بهره‌برداری رسید و مجموعه‌ای از خودروهای خاص خاندان پهلوی، موتورسیکلت‌های پسران آن خاندان و ماکت‌های خودرو را نمایان می‌کند.

از جمله خودروهای ویژه موجود در موزه خودروهای خاندان پهلوی می‌توان به نام‌های زیر اشاره کرد:

• رولزرویس فانتوم ۱۹۶۶
• رولزرویس فانتوم ۱۹۷۷
• موتور هوندا ATC90
• موتور هوندا ۵۰
• موتور CHIBI
• Lady Motor

موزه جهان نما: تجلی هنر و تاریخ

موزه جهان‌نما در سال ۱۳۵۵ شمسی با هدف حفاظت و نگهداری آثار اهدایی به خاندان پهلوی، به ویژه آثار فرح دیبا تأسیس گردید. فرح برای غنی‌سازی کلکسیون آثار هنری، کارشناسان خبره را برای خرید و گردآوری آثار هنرمندان بزرگ به کار گرفت. این موزه بعد از انقلاب اسلامی، در سال ۱۳۷۶ برای عموم بازگشایی شد.

“`

نام جهان‌نما به واقع همان چیزی است که در این موزه به چشم می‌خورد؛ یک فضای کوچک که تمام دنیا را در خود جای داده است. این نام از تالار آینه‌کاری کاخ صاحبقرانیه اقتباس شده. ساختمان موزه متشکل از یک طبقه همکف با چهار سالن و زیرزمینی با یک سالن اصلی است. آثار موجود در این موزه به دو دسته هنر پیش‌از تاریخ و هنرهای تجسمی معاصر ایران و جهان تقسیم می‌شوند.

آثار هنری پیش‌از تاریخ شامل ظروف سفالی از مناطق باستانی ایران، بقایای تمدن باستانی مصر، سردیس سنگی بوده از سده دوم میلادی و سفالینه‌های فرهنگ و تمدن منطقه آند است. جالب است بدانید که قدمت برخی از این آثار به ۵۰۰۰ سال قبل بازمی‌گردد.

در میان آثار معاصر، نام هنرمندان برجسته و تأثیرگذار به چشم می‌خورد که از جمله آن‌ها می‌توان به پابلو پیکاسو، سالوادور دالی، پرویز تناولی، سهراب سپهری، بهمن محصص و گوگن اشاره کرد. یکی از بخش‌های جذاب موزه، سقف سالن اصلی است که با نقاشی‌های گل و مرغ شیراز تزئین شده و نمای آن به فرش دستباف گرانبهایی شباهت دارد که بر سقف پخش شده است.

دیگر امکانات کاخ نیاوران چه هستند؟

تا اینجا به معرفی تمام بخش‌های مجموعه نیاوران پرداختیم، اما هنوز قسمت‌هایی وجود دارد که باید به آن‌ها اشاره کنیم. مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران امکانات جانبی متنوعی دارد که مطمئناً تجربه بازدید شما را بیشتر خواهد کرد. در ادامه برخی از این امکانات را بررسی می‌کنیم:

فروشگاه محصولات فرهنگی

فروشگاه محصولات فرهنگی مجموعه نیاوران، فرصتی برای آشنایی با فرهنگ و هنر ایران است. این فروشگاه شامل چهار بخش متفاوت با تمرکز بر صنایع دستی، سنگ‌های قیمتی، کتاب‌های نفیس و لوح فشرده موسیقی ایران و جهان و همچنین دست‌بافته‌های ایرانی است.

کافه مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران

بعد از یک پیاده‌روی دلچسب، وقت آن رسیده که خود را با یک فنجان چای یا قهوه مهمان کنید. مجموعه نیاوران به این موضوع نیز اهمیت داده و با اختصاص بخشی از محوطه باغ به کافه، چنین فضایی را فراهم کرده است. این کافه با بازسازی دو کلبه قدیمی و ایجاد فضایی دل‌پذیر در کنار حوض موزه کوشک احمدشاهی شکل گرفته و آماده میزبانی از تمام بازدیدکنندگان است.

سالن کنفرانس و گالری هنر

با توجه به اهمیت فزاینده مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران به عنوان یکی از مراکز مهم گردشگری در تهران، این مجموعه اقدام به تأسیس بخشی به نام سالن کنفرانس و گالری هنر کرده است. در این راستا، بنای متروکه رختشویخانه در سال ۱۳۹۴ بازسازی شده و به فضای فعلی تبدیل گردیده است. آیا شما هم تجربه‌ای از بازدید از این مجموعه دارید؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید!

شمسی، برای این هدف تغییر کاربری داده شد.

سالن کنفرانس مجموعه نیاوران، با استانداردهای بین‌المللی، به سیستم‌های صوتی و تصویری مجهز شده است. طراحی دکوراسیون داخلی سالن بر اساس الهام از عناصر موجود در سایر بناهای این مجموعه شکل گرفته و نمای بیرونی ساختمان نیز با رعایت طرح تاریخی بهسازی شده است.

گالری جهان‌نما

بخش‌هایی از ساختمان جنبی موزه جهان‌نما در دهه هفتاد به گالری اختصاص پیدا کرد. این گالری فضایی است برای نمایش و معرفی آثار هنرمندان معاصر و هنرهای سنتی این سرزمین.

تالار آبی

تالار آبی در این مجموعه بدون امکان بازدید است و تنها در زمان برگزاری نمایشگاه‌ها قابل مشاهده می‌باشد. این تالار پذیرای جیمی کارتر، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، بوده است؛ در دوره پهلوی، بعد از گذشت مدتی، تغییرات و بازسازی‌هایی در آن انجام شد و رنگ تالار به آبی تغییر پیدا کرد، اما این دگرگونی‌ها به دلیل وقوع انقلاب ناتمام ماند و تالار به شکل اولیه خود باقی ماند.

زمین تنیس

زمین تنیس مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران حدود ۲۰ سال پیش تأسیس شده است. علاقمندان به این ورزش می‌توانند در هر فصلی از سال، با حضور مربیان مجرب تمرین کنند.

راهنمای صوتی کاخ نیاوران

مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران یکی از جاذبه‌های دیدنی تهران است که به سیستم راهنمای صوتی مجهز شده است. بدین ترتیب می‌توانید با خیال راحت از تمام بخش‌های کاخ نیاوران بازدید کنید و به صدای قصه‌گوی همراهتان گوش دهید. این راهنما شامل معرفی ۶ موزه موجود در مجموعه، باغ تاریخی نیاوران و روایت رویدادهای تاریخی از دوره قاجار تا پهلوی است.

بازدیدکنندگان می‌توانند هنگام ورود به مجموعه یا در حین بازدید، با استفاده از دستگاه‌های یادشده یا نصب اپلیکیشن مربوطه بر روی گوشی خود، به محتوای صوتی دسترسی پیدا کنند. برای نصب اپلیکیشن، فقط کافیست کیو آر کدهای موجود در تابلوها را با گوشی خود اسکن کنید.

تنوع گونه‌های گیاهی و جانوری در باغ ایرانی کاخ نیاوران

با توجه به آب‌وهوای مطلوب شمال تهران و خاک حاصل‌خیز منطقه، باغ کاخ نیاوران دارای تنوع گیاهی و جانوری بسیاری است. درختان چنار کهنسال تقریباً ۸۰% پوشش گیاهی فضای کاخ نیاوران را تشکیل می‌دهند. این درخت، بومی کشور است و به‌خوبی با شرایط آب‌وهوایی ایران سازگار است. علاوه بر این، درختانی همچون نارون، بلوط، گردو، توت، شاه‌تئوت، سپیدار، سرو، ماگنولیا، سیب، سولاق و… نیز در این باغ به چشم می‌خورد. همچنین، هنگام قدم زدن در باغ زیبا و دل‌انگیز نیاوران، می‌توانید درختچه‌های متنوع و گل‌های تزئینی، مینیاتوری و دائمی رنگارنگی را مشاهده کنید که زیبایی این فضا را دوچندان کرده‌اند.

باغ ایرانی کاخ نیاوران با درختان بلند و باستانی خود، محیطی مناسب برای انواع پرندگان فراهم ساخته است. در این باغ غنای زیستی آوای پژواک پرندگانی چون دارکوب، گنجشک خانگی، چرخ‌ریسک نی، بلبل خرما، دلیجه، قمری، مرغ‌مینا، سار، طوطی، شاه‌طوطی و کلاغ ابلق به گوش می‌رسد که همواره موسیقی دل‌چسبی را برای بازدیدکنندگان به ارمغان می‌آورند.

بد نیست بدانید که باغ نیاوران دارای گونه‌های گیاهی خاص و تاریخی می‌باشد و به همین دلیل ارزش ویژه‌ای دارد. لذا از ورود به فضای سبز و رهاسازی زباله در این محیط خودداری فرمایید.

عکاسی در مجموعه کاخ نیاوران

بدیهی است که بازدید از جاذبه‌های گردشگری تهران، به‌ویژه در مکانی چون کاخ نیاوران با موزه‌ها و مناظر طبیعی خیره‌کننده، به فرصتی جذاب برای عکاسی تبدیل می‌شود. اما باید در نظر داشته باشید که عکاسی در باغ نیاوران قوانین خاصی دارد. مطابق با راهنمای بازدید مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران که در وب‌سایت این مجموعه موجود است، هنگام عکاسی توجه به نکات زیر الزامی است:

• از ایستادن طولانی برای عکاسی جلوگیری کنید و از کارمندان موزه درخواست نکنید تا از شما و همراهانتان عکاسی کنند.
• نور فلاش دوربین‌های عکاسی به علت طول موج‌های بالا، می‌تواند به آثار تاریخی، به ویژه نقاشی‌ها و بافته‌ها آسیب برساند. بنابراین، در زمان عکاسی، حتماً فلاش دوربین را خاموش کنید.
• ورود وسایلی مانند مونوپاد و سه‌پایه عکاسی و همچنین نورپردازی به داخل موزه‌ها ممنوع می‌باشد.
• از توقف در مسیر بازدید برای عکس‌های یادگاری خودداری کنید تا از تجمع جمعیت جلوگیری شود.
• هرگونه فیلمبرداری و عکاسی حرفه‌ای با تجهیزات جانبی نظیر تک‌پایه و سه‌پایه عکاسی ممنوع است.

آیا شما هم تجربه‌ای از عکاسی در باغ نیاوران دارید؟ نظرات و تجارب خود را در کامنت‌ها با ما به اشتراک بگذارید!

• منع استفاده از نورپردازی و سایر تجهیزات در محوطه و داخل موزه‌ها بدون دریافت مجوزهای معتبر.
• فیلمبرداری و عکسبرداری به منظور تبلیغات و مدلینگ در داخل و محوطه موزه‌ها اکیداً ممنوع است.
• عکاسی از تجهیزات ایمنی، فنی، امنیتی و حفاظتی (مانند دوربین‌های مداربسته و…) در تمامی فضاهای داخلی و فضای باز مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران به هر شکل ممنوع می‌باشد.
• لطفاً در صورت مشاهده هر نوع آسیب و خسارت به بناها و آثار موزه‌ای توسط دیدکنندگان، موارد را فوراً به دفتر یگان حفاظت این مجموعه اطلاع دهید: ۰۲۱-۲۲۲۸۲۰۶۹.

آدرس و اطلاعات تماس با مجموعه فرهنگی تاریخی کاخ نیاوران

آدرس کاخ نیاوران در تهران: تهران، خیابان شهید باهنر (نیاوران)، ضلع شرقی میدان شهید باهنر (نیاوران)، مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران

تلفن گویا: ۰۲۱-۲۲۲۸۲۰۱۳-۶

روابط عمومی: ۰۲۱-۲۲۲۸۲۰۲۰ , ۰۲۱-۲۲۲۸۲۰۵۰

جاذبه‌های گردشگری اطراف کاخ نیاوران

اگر به اندازه کافی وقت داشتید و تمایل داشتید دیگر جاذبه‌های گردشگری اطراف کاخ نیاوران را نیز مشاهده کنید، در اینجا چند مورد از دیدنی‌های تهران در نزدیکی کاخ نیاوران را به شما معرفی می‌کنیم:

پارک هیومن

پارک هیومن بزرگ‌ترین پارک موضوعی در خاورمیانه به شمار می‌رود و یکی از مکان‌های جذاب تهران برای کودکان و بزرگسالان است. این پارک نوعی شهربازی علمی است که بر روی آناتومی بدن انسان تمرکز دارد و اعضای بدن را به صورت ماکت‌های بسیار بزرگ به نمایش می‌گذارد. در طول بازدید از هیومن پارک، راهنمایان متخصص، شما را همراهی کرده و اطلاعات لازم را در اختیارتان خواهند گذاشت.

آدرس پارک هیومن: تهران، خیابان دارآباد، خیابان موزه

موزه طبیعت و حیات وحش دارآباد

موزه طبیعت و حیات وحش دارآباد در تهران یک موزه جامع با نمایش گونه‌های طبیعی حیات وحش کشورمان است. در این موزه، بیش از ۸۰۰۰ گونه گیاهی از طبیعت ایران و ۱۶۵ گونه پرنده به معرض نمایش گذاشته شده است. این موزه شامل بخش‌های مختلفی نظیر سالن آبزیان و خزندگان، سالن آفریقا، سالن مرکز و جنوب ایران، سالن شمال ایران، سالن آسیا، اروپا و آمریکای شمالی، سالن زمین‌شناسی، بخش حشرات، سالن گیاه‌شناسی، کارگاه تاکسیدرمی و کتبخانه تخصصی می‌باشد که به‌طور تخصصی به گونه‌های حیوانی و گیاهی هر منطقه پرداخته است.

آدرس موزه طبیعت و حیات وحش دارآباد: تهران، میدان نیاوران، خیابان دارآباد، پس از آجودانیه، خیابان موزه

رصدخانه و موزه شهاب‌سنگ تهران

رصدخانه و موزه شهاب‌سنگ تهران یکی از جاهای جدید و جذاب دیدنی در پایتخت است که در تابستان ۱۳۹۹ افتتاح شد. هدف از تأسیس این موزه، آشنایی با شگفتی‌های آسمان و اجرام آسمانی می‌باشد. در این موزه، شما می‌توانید از مجموعه‌ای متنوع از شهاب‌سنگ‌ها دیدن کنید و با استفاده از تلسکوپ‌های تخصصی موجود در بخش رصدخانه، به تماشای آسمان بپردازید.

آدرس رصدخانه و موزه شهاب‌سنگ تهران: تهران، میدان نیاوران، خیابان دارآباد، پس از آجودانیه، خیابان موزه