معمولاً تهران در ذهن‌ها به عنوان یک کلان‌شهر مدرن با ازدحام، ترافیک و آلودگی شناخته می‌شود. اما آیا تا به حال فکر کرده‌اید که در قلب این شهر شلوغ مکان‌هایی وجود دارد که بتوانید با قدم گذاشتن در آن‌ها، تمام نگرانی‌های روزمره‌تان را فراموش کنید و به تماشای زیبایی‌ها و جاذبه‌هایش بنشینید؟ مکان‌های کمتر شناخته‌شده تهران که می‌توانند قضاوت‌تان را نسبت به این شهر پر دود و آهن تغییر دهند. در این مقاله از مجله علی بابا قصد داریم به معرفی این مکان‌های ناشناخته در تهران بپردازیم که چهره‌ای دیگر از پایتخت را به شما نشان خواهند داد.
۱- خانه مقدم
شاید اغراق نباشد اگر خانه مقدم را به عنوان یکی از زیباترین و دل‌انگیزترین خانه‌موزه‌های تهران معرفی کنیم. این بنا که به عنوان یکی از مهم‌ترین مکان‌های ناشناخته تهران شناخته می‌شود، با معماری منحصر به فرد، اشیای تاریخی، حوض فیروزه‌ای و گلدان‌های شمعدانی، دقایقی فراموش‌نشده از زندگی شهری را به بازدیدکنندگانش هدیه می‌دهد و آن‌ها را به فضای دنج و آرامش‌بخش خود دعوت می‌کند.
تا زمانی که به در چوبی بزرگ خانه مقدم و سردر آن که با خط نستعلیق «موزه مقدم» نقش بسته برسیم، شاید باور نکنیم که در میان تمام فروشگاه‌های ابزارفروشی و ساختمان‌های معمولی در خیابان امام‌خمینی، چنین بنای چشمگیری وجود داشته باشد.
خانه مقدم یکی از میراث‌های ارزشمند محمدتقی‌خان احتساب‌الملک، یکی از مقامات دربار قاجار می‌باشد که پس از زندگی فرزندش محسن مقدم، به شکل کنونی درآمده است. محسن مقدم، استاد برجسته باستان‌شناسی دانشگاه تهران و یکی از بنیان‌گذاران دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود. او و همسرش، پس از بازگشت از تحصیلات خود در اروپا در سال ۱۳۱۵، به‌همراه همسر بلغاری‌اش در خانه پدری ساکن شدند. عشق این دو به اشیای هنری و تاریخی مانند کاشی‌های قدیمی، سنگ‌های تاریخ‌ساز، سفالی‌ها، شیشه‌ها و نقاشی‌ها، باعث شد تا آثار نفیسی را گردآوری کنند و برخی از آن‌ها را در این عمارت به نمایش بگذارند.
استاد مقدم در سال ۱۳۵۱ با شرط اینکه خود و همسرش تا پایان عمر در این خانه زندگی کنند، آن را به‌همراه آثار ارزشمند وقف دانشگاه تهران کرد.
خانه مقدم دو حیاط و دو ساختمان اصلی دارد که با دیواری به نام دیوار تجدد از هم جدا شده‌اند. حیاط بیرونی، شامل اتاق استقبال و اتاق نشیمن است. در اتاق استقبال، عکس‌ها و لوازم شخصی استاد مقدم به نمایش گذاشته شده و اتاق نشیمن نیز شامل آثار و اشیا تاریخی، نظیر سفالی‌ها، شیشه‌ها و ابزارهای سنگی است.
حوضخانه، کتابخانه، برج، ایوان قاجار، گلخانه، زیرزمین، ایوان و اتاق‌های قاجاری از دیگر نقاط چشمگیر این عمارت زیبا هستند.
آیا تا به حال به تهران سفر کرده‌اید؟ کدامیک از مکان‌های پنهان این شهر شما را متعجب کرده است؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید!
برای بازدید از خانه مقدم، به سمت میدان حسن‌آباد بروید و پس از خیابان امام‌خمینی، در نزدیکی بانک ملت، پلاک ۲۵۱ مقصد شماست. در این خانه، به جز دوشنبه‌ها و تعطیلات رسمی، در تمامی روزهای هفته از ساعت ۹ تا ۱۷ همچون دری به روی شما باز است.
۲- سرای کاظمی
سرای کاظمی که اخیراً با عنوان «خانه‌موزه تهران قدیم» شناخته می‌شود، یکی از مکان‌های ناشناخته و جذاب تهران در محله امامزاده یحیی، خیابان پانزده‌خرداد، کوچه ابوالقاسم شیرازی واقع شده است. این مجموعه شامل نگارخانه، تماشاخانه، تالار مشاهیر، کتابخانه تخصصی تهران شناسی و موزه مردم‌شناسی است. این بنا با تاریخی تقریباً صد ساله متعلق به میرزا سیدکاظم تفرشی، اصطبل‌دار دربار ناصرالدین شاه قاجار به شمار می‌آید.
سرای کاظمی دارای مساحتی حدود ۲ هزار مترمربع، با دو حیاط شمالی و جنوبی است. حیاط جنوبی به بخش بیرونی اختصاص دارد و حیاط شمالی به قسمت‌های اندرونی مربوط می‌شود. دو تالار در مرکز ساختمان اصلی قرار دارد و زیرزمین آن با آجرکاری‌های زیبا تزئین شده است.
این خانه نیز همانند دیگر خانه‌های سنتی قاجاری شامل بخش‌های بیرونی، اندرونی، مطبخ، آب‌انبار و اصطبل است. یکی از بخش‌های ویژه خانه کاظمی رخت‌شوی‌خانه آن است که اهمیت خاصی دارد، زیرا در آن زمان اکثر مردم برای شست‌وشوی لباس به کنار چشمه‌ها و رودخانه‌ها می‌رفتند.
ارسی‌های رنگین در دو طرف تالارها جلوه‌ای زیبا و دل‌انگیز به این عمارت افزوده است. موزه مردم‌شناسی این خانه نیز شامل عروسک‌ها و ماکت‌هایی است که به شکلی جذاب آداب و رسوم مردم تهران در ۱۵۰ سال گذشته را به نمایش گذاشته است.
برای مشاهده نمای آجری بی‌نظیر، پنجره‌های ارسی، بادگیرها و تزئینات منحصربه‌فرد نمای بیرونی سرای کاظمی، به خیابان پانزده‌خرداد، کوچه امامزاده یحیی، کوچه ابوالقاسم شیرازی سر بزنید.
۳- عمارت مسعودیه
از بناهای تاریخی ارزشمند به‌جامانده از دوران قاجار، عمارت مسعودیه است که در میدان بهارستان و در نزدیکی باغ نگارستان قرار دارد. نام این ساختمان از مسعود میرزا، فرزند ناصرالدین شاه گرفته شده که ساخت آن را دستور داده است. باغ عمارت مسعودیه شامل هفت عمارت است که به واسطه حیاط‌هایی به یکدیگر متصل می‌شوند. عمارت دیوان‌خانه، حیاط مشیری، سفره‌خانه، حوضخانه، حیاط سیدجوادی و چند عمارت دیگر از جمله زیباترین بخش‌های این مجموعه‌اند.
سفر به عمارت مسعودیه، فرصت مناسبی است تا از زیبایی‌های معماری کم‌نظیر آن که ترکیبی از ویژگی‌های باغ‌های ایرانی و معماری اروپایی است لذت ببرید. اگر می‌خواهید این مکان بی‌نظیر را از نزدیک مشاهده کنید، به خیابان ملت و سپس خیابان اکباتان سر بزنید؛ سردر عمارت در این خیابان به چشم می‌خورد.
۴- کاروانسرای خانات
در قلب تهران، بین چهارراه مولوی و میدان شوش، کاروانسرای قدیمی خانات که به دوران ناصرالدین شاه قاجار تعلق دارد، مورد توجه تاریخ‌دوستان و علاقه‌مندان به هنر قرار گرفته است.
کاروانسرای خانات در حال حاضر با امکانات مختلف، فرصت بازدید و تجربه فرهنگ و تاریخ غنی ایران را فراهم می‌آورد. آیا شما هم قصد دارید از این مکان دیدن کنید؟ نظرات و تجربیات خود را با ما به اشتراک بگذارید!
هجرة هایی که آجیل عرضه می‌کنند و سفره‌خانه‌های سنتی به فعالیت‌های خود ادامه می‌دهند. این اثر تاریخی در زمینی به وسعت نزدیک به ۱۰,۰۰۰ متر مربع ساخته شده که اضلاع آن نامتقارن هستند، اما حضور ۵۴ حجره متقارن در وسط بنا این نقص را به خوبی پنهان کرده است. صحن کاروانسرای خانات دارای دو ایوان است که در دو سمت شرق و غرب به ورودی بنا منتهی می‌شود و ورودی اصلی آن به سمت بازار امین‌السلطان منتهی می‌گردد.
آجرکاری و گره‌سازی محبوب‌ترین روش‌های مورد استفاده در معماری کاروانسرای خانات هستند. در ورودی این بنا که از چوب روسی ساخته شده و با چهل گل میخ تزئین شده، ارتفاعی بالغ بر شش متر دارد و نظر هر بیننده‌ای را جلب می‌کند. بر سردر کاشی‌کاری شده‌ی آن جملاتی از امام علی (ع) در مورد کسب‌وکار حکاکی شده که ارادت اهل بازار به مولا علی را نمایان می‌سازد.
برای گشت و گذار در کاروانسرای خانات و تجربه‌ی حس و حال یک فضای تاریخی، به خیابان مولوی سر بزنید. در سمت جنوب چهارراه مولوی، خیابان صاحب‌جمع به راحتی کاروان‌سرا را پیدا خواهید کرد.
۵- آرامگاه ظهیرالدوله
اگر شما نیز به اشعار فروغ فرخزاد علاقه دارید، حتما از آرامگاه او یعنی قبرستان ظهیرالدوله اطلاع دارید. برای دسترسی به این آرامگاه، تنها کافیست فاصله میان تجریش و امامزاده قاسم را پیاده یا با خودرو طی کنید تا به انتهای خیابان ظهیرالدوله برسید. این قبرستان بی‌نظیر محلی است که تعدادی از بزرگان هنر و ادب معاصر همچون فروغ فرخزاد، ملک‌الشعرای بهار، رهی معیری، ایرج میرزا و قمرالملوک وزیری در آن آرامیده‌اند.
باغ زیبای این قبرستان که با درختان بزرگ و کهنی به سرسبزی و زیبایی آن افزوده است، به علی‌خان ظهیرالدوله سیاستمدار دوره ناصرالدین شاه قاجار تعلق داشته، که به دلیل علاقه فراوانش به باغ، وصیت کرده است تا پس از مرگ در آنجا دفن شود.
پس از او، بسیاری از فرهیختگان ادب، هنر و سیاست در این باغ به خاک سپرده شدند تا سال ۱۳۴۰ که دفن افراد جدید در آن ممنوع گردید. در حال حاضر، این قبرستان تنها در روزهای پنج‌شنبه و در دو نوبت (ساعت ۱۰ تا ۱۲ برای خانم‌ها و ساعت ۱۳ تا ۱۶ برای آقایان) قابل بازدید است تا شما نیز بتوانید بر سر مزار شاعران و هنرمندان یاد و خاطرشان را زنده نگه دارید.
۶- آتشکده آدریان
نام آتشکده آدریان به طور طبیعی ما را به یاد آتشکده یزد می‌اندازد، اما در خیابان جمهوری تهران آتشکده‌ای استوار وجود دارد که بیش از یک قرن قدمت دارد. آتشکده آدریان، به عنوان تنها نیایشگاه زرتشتیان در تهران، مکانی امن و آرام برای راز و نیاز ایرانیان زرتشتی است. این بنا که در اواخر دوره قاجار بنا شده، در نزدیکی دبیرستان تاریخی و زرتشتی فیروز بهرام واقع شده است. آتش این آتشکده به طور خاص در سال ۱۲۹۶ خورشیدی پس از پایان ساخت بنا، از آتشکده یزد به این مکان منتقل شده است.
آجرکاری سردر ورودی آتشکده توجه هر بیننده‌ای را جلب می‌کند. پس از عبور از در چوبی آن، به یک دهلیز وارد می‌شویم که ما را به حیاط اصلی هدایت می‌کند. ساختمان اصلی با نمایی از سنگ‌سفید به همراه شش ستون دارای سرستون‌های سنگی است که هر یک چهار سر گاو دارند. در مقابل ساختمان اصلی، فضایی دوست‌داشتنی برای تأمل و آرامش فراهم است.
در این محله قدیمی، علاوه بر بافت تاریخی و معماری زیبا، مراکز خرید و کافه‌های جذاب نیز وجود دارد. خیابان سی‌تیر یکی از نقاط عطف تهران به شمار می‌آید که با قدم زدن در آن می‌توانید حال و هوای گذشته را دوباره زنده کنید. با چند دقیقه گشت و گذار می‌توانید به تماشای کافه‌های قدیمی و همچنین فروشگاه‌های هنرهای دستی مشغول شوید. در هر گوشه از این خیابان می‌توانید داستان‌های تازه‌ای بشنوید و با مردم محلی گفت‌وگو کنید.
اگر شما هم تجربه‌ای از گذراندن وقت در خیابان سی‌تیر دارید، خوشحال می‌شویم که در کامنت‌ها با ما در میان بگذارید!
۱۰- مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران
این مجموعه با معماری منحصر به فرد و تاریخی‌اش، جایی است که شما می‌توانید به تماشای هنر و تاریخ ایران بپردازید. این مجموعه فرهنگی شامل کاخ نیاوران و باغ‌های اطراف آن می‌شود و فضایی دلنشین برای گشت‌وگذار فراهم می‌آورد. در این مجموعه علاوه بر تماشای ساختمان‌های زیبا، می‌توانید از نمایشگاه‌های مختلف هنرهای معاصر و سنتی نیز دیدن کنید.
گشت و گذار در باغ‌های نیاوران می‌تواند لحظات شگفت‌انگیزی را برای شما به ارمغان آورد. آیا تا به حال از این مجموعه بازدید داشته‌اید؟ نظرات و تجربیات خود را با ما شریک شوید!
به امید آنکه با کشف این جاذبه‌های پنهان در قلب تهران، سفرهای به یادماندنی‌ای را تجربه کنید. هر کدام از این مکان‌ها داستان‌های خاص خود را دارند و متناسب با سلیقه‌های مختلف می‌توانند جذاب باشند. شما کدام یک از این مکان‌های ناشناخته را برای سفر بعدی‌تان انتخاب خواهید کرد؟
و با اصالت تهران یا گردش شبانه در میان غرفه‌های خوراکی و نوشیدنی‌های خیابانی تهران، خیابان سی‌تیر را فراموش نکنید. با قدم زدن در این خیابان که از سال ۱۳۹۵ سنگ‌فرش شده است، می‌توانید از موزه ملی ایران، کلیسای انجیلی، کنیسه حییم، موزه آبگینه، و موزه علوم و فناوری ایران نیز بازدید کنید.
در دوران پهلوی، به‌علت نزدیکی محل سکونت احمد قوام به خیابان سی‌تیر، این خیابان به نام قوام‌السلطنه نام‌گذاری شد. سپس به دلیل وجود کلیسای انجیلی پطرس مقدس، کنیسه حییم و آتشکده آدریان، به خیابان ادیان مشهور گردید که پس از قیام ۳۰ تیر ۱۳۳۱ به نام کنونی‌اش تغییر نام یافت.
خیابان سی‌تیر یکی از جاذبه‌های کمتر شناخته شده تهران است که در شب‌ها شور و حال خاصی را به ارمغان می‌آورد. غرفه‌های غذافروشی و کافه‌های سیار، طعم غذاهای گوناگون که شاید در دیگر نقاط شهر به آسانی در دسترس نباشند، یا چای خوش‌عطر سماوری را به مردم ارائه می‌دهند. گشت‌وگذار در این خیابان با نورپردازی زیبا و موسیقی شاداب، لحظات خوشایندی را برای بازدیدکنندگان به ارمغان می‌آورد.
به‌عنوان کلام پایانی
در این مقاله به معرفی ۹ نقطه از جاذبه‌های کمتر شناخته شده تهران پرداختیم؛ البته واضح است که نام اماکن ناشناخته یا کمتر دیده‌شده دیگری نیز وجود دارد که می‌توان به این فهرست افزود. اگر به نظر یا تجربه‌ای در این باره دارید، خوشحال می‌شویم که آن را با ما به اشتراک بگذارید؛ ما با کمال میل آماده شنیدن نظرات شما هستیم.
