مقبره بی بی مریم قشم | جاذبه‌ای شگفت‌انگیز در دل دریاهای مرجانی

اسپانیایی‌ها نیز با کشتی‌های چوبی عظیم خود و ادعاهای بزرگ، به قشم یورش آوردند و این جزیره را تحت کنترل خود گرفتند. ظهور اسپانیایی‌ها در قشم مشاهده شد و حتی نام و زبان اسپانیایی در میان مردم بومی جا افتاد. روستای تم سنیتی، گورستان تم سنیتی و آرامگاه تم سنیتی (Tom Seniti / Tomb Saint) از جمله نشانه‌های این تاریخ فرهنگی به حساب می‌آید.

زیارتگاه بی بی مریم چه جذابیت‌هایی دارد؟ آیا شباهتی میان این زیارتگاه و بی بی مریم قلهات در عمان وجود دارد؟ مجله گردشگری علی‌بابا این بار به بررسی یکی از جاهای دیدنی قشم می‌پردازد.

این بی بی مریم، آن بی بی مریم بختیاری نیست

در عمان هم یک بی بی مریم دیگری وجود دارد که به خصوصیات مشابه مقبره بی بی مریم قشم شناخته می‌شود. از لحاظ معماری هم شباهت‌های زیادی با آرامگاه تم سنیتی دارد. حتی اطلاعات و شواهد تاریخی هم نشان می‌دهند که این جا و آن جا به نوعی از نظر ویژگی‌های ظاهری یکسان هستند. اما این یکی کجا و آن یکی کجا! عده‌ای نیز تصور می‌کنند که سردار مریم بختیاری در این آرامگاه دفن شده است.

عکس از: سایت ITTO

این بانوی بزرگ از شیرزنان چهارمحال و بختیاری بوده که با شجاعت نظامیان روس و انگلیس را در میدان جنگ به زانو درمی‌آورد و در طول جنگ جهانی اول از کشورش دفاع می‌کرد. او یک نویسنده و فعال حقوق زنان است که در دوره مشروطه به مبارزه پرداخت و سرانجام در تخت فولاد اصفهان آرام گرفت. هرچند نمی‌دانم چه ارتباطی ممکن است بین بی بی مریم بختیاری و این بی بی مریم وجود داشته باشد، اما بسیاری از مردم اعتقاد دارند که این آرامگاه متعلق به یک شخصیت مهم تاریخی است که هنوز هویت او کاملاً روشن نشده است.

تاریخ مرجانی مقبره بی بی مریم

آرامگاهی که بسیاری بر این باورند از معماری‌های شگفت‌انگیز سلجوقی برخوردار است که با گنبدهای مرجانی و آهک صدفی درون خود تمام اسپانیایی‌ها را به یاد خود می‌آورد و نشان دهنده‌ی فرهنگ غنی این منطقه است.

گفتگو درباره‌ی تاریخ و فرهنگ در ایران همواره جذابیت خاص خود را دارد. مقبره بی بی مریم در قشم، با گنبدی زیبا و طراحی منحصر به فرد، به وضوح نمایانگر این جذابیت است. گنبدی که به دلیل شرایط سخت جوی آسیب دیده، با پایه‌های هشت‌ضلعی‌اش، دقت زیادی را در ساخت و ساز به نمایش می‌گذارد. به یاد رصدخانه‌های باستانی می‌افتم که آسمان شب را زیر نظر دارند، در حالی که این گنبد مرجانی نیز به مانند نگبانی از تاریخ است.

عکس از: سایت ایرنا

شاید اسپانیایی‌ها نام «تم سنیتی» (مقبره مقدس) را به این منطقه داده باشند، اما نوشته‌های بزرگ فارسی و عربی که به صورت نسخ، ثلث و کوفی بر روی سنگ‌های قبرستان حکاکی شده‌اند، ریشه در تاریخ بعد از اسلام دارند. همچنین درباره‌ی مقبره بی بی مریم، می‌توان آثار باستانی مختلفی را به چشم دید؛ قطعات سفالی که به دوره‌های قاجار، صفوی و حتی ایلخانی مربوط می‌شوند را می‌توان در اطراف این آرامگاه یافت.

با وجود اینکه اطلاعات تاریخی دقیق درباره‌ی آرامگاه بی بی مریم وجود ندارد، محققان بر این باورند که این آرامگاه شاید متعلق به دوره‌های پیش از اسلام باشد یا ساخت آن به دوره ایلخانی و سلجوقیان برمی‌گردد. با این اوصاف، ما را به قرون ۵ تا ۸ قمری راهنمایی می‌کند. بعضی کارشناسان نیز قدمت این آرامگاه را بین دوره تیموری تا صفوی تخمین می‌زنند و به قبرهای حجاری‌شده اطراف آن اشاره می‌کنند که قدمت آن‌ها بین قرن‌های ۹ تا ۱۱ قمری است. و چه کسی می‌تواند به راحتی تصمیم بگیرد که کدام نظریه درست است؟

عکس از: سایت ITTO

با وجود اینکه بخشی از گنبد مقبره آسیب دیده، در سال ۲۷ دی ماه ۱۳۷۷ این مکان به عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت گردید. جالب است که یک مقبره مشابه بی بی مریم در عمان وجود دارد که به نظر می‌رسد به آن با دقت بیشتری رسیدگی می‌شود و آسیب کمتری نسبت به مقبره بی بی مریم در قشم دارد.

گشتی در مقبره بی بی مریم

اگر با خانه‌های شمال با سقف‌های قرمز یا خانه‌های سنگی کردستان و یزد شگفت‌زده نشده‌اید، گنبد مرجانی مقبره بی بی مریم قشم حتما شما را تحت تأثیر قرار خواهد داد. این آرامگاه، که با سنگ، لاشه سنگ، و آهک ساخته شده، نمونه‌ای از هنر و کاردانی ایرانیان در قدیم است. دیواره‌های گنبد به زیبایی با سنگ‌های مرجانی طراحی شده و به شکل طبیعی با محیط اطرافش هماهنگ گشته است.

عکس از: سایت ITTO

اگرچه بیرون آرامگاه بی بی مریم به سادگی احاطه شده است و هیچ نوشته‌ای درون آن وجود ندارد، ولی کاشی‌های مینیاتوری که جای آن‌ها در دیوارها باقی مانده، داستان دیگری را روایت می‌کند. این کاشی‌کاری‌ها به خوبی از تاریخچه و روایت آنچه در این سال‌های دور رخ داده، پرده برمی‌دارد.

درب ورودی آرامگاه بی بی مریم به نوعی شبیه درب‌های چوبی کوچکی است که در خانه‌های روستایی یافت می‌شود؛ کسی که به آن وارد می‌شود باید با احتیاط ابعاد خود را با چارچوب در مطابقت دهد تا به مشکل برخورد نکند.

عکس از: سایت ITTO

مقبره بی بی مریم کجاست؟

آدرس: ایران، استان هرمزگان، جزیره قشم، نزدیک روستای توریان، در محله‌ای به نام تم سنتی، مقبره بی بی مریم یا آرامگاه تم سنیتی.

مقبره بی بی مریم روی نقشه گوگل

مسیر دسترسی به مقبره

شما که جزیره قشم را می‌شناسید! بعد از ورود به بزرگ‌ترین جزیره ایران، با استفاده از اتوبوس یا تاکسی‌های محلی، می‌توانید به سمت روستای توریان حرکت کنید و به محله تم سنیتی دسترسی پیدا کنید.

عکس از: سایت مهرنیوز

آرامگاه بی بی مریم؛ شگفتی در دل مرجان‌های دریا

تصور کنید که زیر عمق خلیج فارس، تمدن باستانی‌ای پیدا شود که از آن رونق گرفته است! این جزایر دریای خلیج فارس به واقع نظر اسپانیایی‌ها را به خود جلب کرده و نام روستای قشم را به زبان خودشان معرفی کردند.

جایی که در آن نام روستا و محل دفن یکی است، بی‌گمان آرامگاه بی بی مریم است. این مکان از زیباترین جاذبه‌های گردشگری قشم به شمار می‌آید و اگر امکانش بود، گنبد آن را تاجی بر سر می‌گذاشتم؛ ولی دیدن گچ‌بری‌های معرق آن هم مرا راضی می‌کند.